สำนักฝึกอบรมพระธรรมทูตไปต่างประเทศ(ธรรมยุต) นิมนต์ไปบรรยายในหัวข้อ “เทคโนโลยีเพื่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนา” ให้กับผู้เข้ารับการฝึกอบรมพระธรรมทูต ที่สถาบันฝึกอบรมพระธรรมทูตไปต่างประเทศ(ธรรมยุต)รุ่นที่ 19 ประจำปีพุทธศักราช 2556  วัดพระศรีมหาธาตุ บางเขน กรุงเทพมหานคร กำหนดเวลาในช่วงบ่ายสองโมงถึงห้าโมงเย็น จึงไปก่อนเวลาเตรียมหัวข้อในการบรรยายที่ห้องพักสำหรับวิทยากร

     แสงแดดอ่อนยามเช้าในฤดูหนาวมีความอบอุ่นนุ่มนวลเป็นพิเศษ ไม่ร้อนจนเกินไป อุ่นกำลังดี ตอนเช้าเดินเล่นออกกำลังกายท้าสัมผัสพื้นดินเหมือนกับจะบอกว่าถึงอย่างไรมนุษย์ก็หนีธรรมชาติคือธาตุทั้งสี่ไม่พ้น ต้องพึ่งดินสำหรับการดำรงอยู่ ต้องพึ่งน้ำสำหรับหล่อเลี้ยงร่างกาย ต้องพึ่งลมหายใจเข้าออก และต้องพึ่งความร้อนจากไฟในการเผาผลาญอาหาร ดิน น้ำ ลม ไฟภายนอกดำรงอยู่ เปลี่ยนแปลงตามสภาวะ ดิน น้ำ ลมไฟ ในกายมนุษย์ต้องมีความสมดุล ชีวิตจึงจะดำเนินไปได้อย่างสะดวก หากมีธาตุใดเกิดทำงานไม่ปรกติก็ต้องพึ่งพาการรักษาพยาบาล หากรักษาความสมดุลของธาตุทั้งสี่ในกายไว้ได้ชีวิตก็ดำเนินไปอย่าปรกติสุข

       สภาพอากาศของโลกเปลี่ยนแปลงบ่อย สุขภาพร่างกายมนุษย์บางครั้งก็รับสภาพไม่ไหว บางประเทศหิมะตกปกคลุมขาวโพลนไปทั้งเมือง บางแห่งน้ำท่วม โลกนี้มีความเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดซึ่งก็ถือเป็นเรื่องธรรมดา เพราะโลกนี้ไม่มีอะไรใหม่ นอกจากความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลง  เมื่อเกิดเป็นมนุษย์แล้วแม้สภาพอากาศจะแปรเปลี่ยนไปอย่างอย่างไรก็ต้องทนให้ได้  ส่วนสภาพภายในจิตใจยิ่งทนยากลำบากยิ่งกว่า หากทนไม่ไหว อดไม่ได้บางครั้งอาจจะเกิดปัญหาที่ยุ่งยากตามมา เกิดเป็นคนต้องทนให้ได้

    พุทธคยาสถานที่ตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในแต่ละวันไม่เคยว่างเว้นจากผู้คน ที่เดินทางสัญจรมาจากสถานที่ต่างๆเพื่อสักการะสถานที่เป็นหนึ่งในสังเวชนียสถานสำคัญของพระพุทธศาสนา มิใช่เพียงแต่ชาวพุทธเท่านั้น แม้คนอินเดียที่นับถือศาสนาฮินดูก็ยังเดินทางมาเพื่อที่จะได้เห็นกับตาสักครั้ง หากใครที่เป็นชาวพุทธที่มีศรัทธาแรงกล้า ในช่วงชีวิตหนึ่งควรเดินทางไปถวายสักการะเจดีย์พุทธคยาสักครั้ง

     สถาบันฝึกอบรมพระธรรมทูตไปต่างประเทศ (ธรรมยุต) วัดพระศรีมหาธาตุบางเขน ในช่วงนี้เต็มไปด้วยพระภิกษุที่กำลังคราเคร่งกับการศึกษาเพื่อที่จะได้สำเร็จหลักสูตรการฝึกอบรมซึ่งใช้ระยะเวลาสามเดือนเต็ม ช่วงแรกภาควิชาการ ตามมาด้วยภาคนวกรรม จิตตภาวนา และภาคการศึกษาดูงานที่ประเทศอินเดีย เรียนทุกวันตั้งแต่เช้าถึงเย็น พระภิกษุเหล่านี้ได้ผ่านการสอบคัดเลือกจากคณะกรรมการหลายขั้นตอน เมื่อมีสิทธิ์ในการฝึกอบรมก็ต้องใช้ความเพียรพยายามอย่างมาก จึงจะมีสิทธิ์เป็นพระธรรมทูตออกไปปฏิบัติศาสนกิจในต่างประเทศ บางรูปทำสำเร็จ บางรูปล้มเหลว บางรูปอาจจะทิ้งร่างวางสังขารไว้ในต่างแดนไม่มีโอกาสมีลมหายใจกลับมาเมืองไทยอีกเลย

        ต้นไม้หลายต้นภายในบริเวณวัดให้ความร่มเย็น ผู้คนผ่านมาผ่านไปได้พักพาอาศัยได้หลบแดดร้อนใต้ร่มเงาของต้นไม้ ฝูงนกทั้งหลายก็ได้เป็นที่อาศัยหลับนอนในเวลากลางคืน ตอนเย็นเย็นๆที่ข้างกุฏิมักจะได้ยินฝูงนกส่งเสียงร้องระงม ฟังดูแล้วเพลิดเพลินใจ เพราะสัตว์ทั้งหลายไม่มีมายา คิดอย่างไรก็แสดงออกอย่างนั้น  เสียงนกร้องทักทายกันแม้จะฟังไม่ออก แต่ก็พอจะเดาสำเนียงได้ว่านกเหล่านั้นคงกำลังคุยกันถึงเรื่องการแสวงหาอาหารและการเดินทางในกลางวันที่ผ่านมา  ผู้เขียนเดินทางไปต่างจังหวัดช่วงเสาร์อาทิตย์ พอกลับมาต้นไม้ข้างๆศาลาการเปรียญเหลือแต่ต้น ใบที่กำลังผลิบานหายไปหมด ต้นไม้ถูกตัดกิ่งก้านสาขาออกไป เสียงนกทั้งหลายก็พลันหายสาบสูญไปด้วย

      ส่วนหนึ่งคงเป็นเพราะอากาศเปลี่ยนแปลงหนาวๆร้อนๆ คาดเดาไม่ค่อยได้ กลางคืนอากาศหนาว พอกลางวันอากาศร้อน ทำให้ใจหงุดหงิดคิดอะไรไม่ค่อยออก สมองปั่นป่วนยังไงไม่รู้ เหมือนมีอะไรสักอย่างคอยแฝงร่างอยู่ในจิต สลัดหลุดไปได้สักครู่ก็ย้อนกลับเข้ามาอีก จะคิดเขียนหรืออะไรก็ไม่ค่อยปลอดโปร่ง บังเอิญหยิบหนังสือเล่มหนึ่งขึ้นมาอ่าน เห็นคติพจน์คำคมสั้นๆอ่านแล้วสบายใจเช่น "มีมารอยู่ในจิตจะหงุดหงิดตลอดไป มีพระอยู่ในใจจะผ่องใสตลอดกาล" คงเพราะมีมารมารบกวนใจเลยปั่นป่วนรวนเร "มีพระคล้องคอพอช่วยได้ มีพระคล้องใจยิ่งได้ผล" จึงได้นำมาฝากให้อ่านและพิจารณาเพลินๆในวันหยุดพักผ่อนเพื่อจะได้มีกำลังกายและแรงใจไว้สู้กับการทำงานในวันต่อไป

     สองสามวันมาแล้วลมหนาวกรรโชกแรงหอบเอาความหนาวเย็นมาเยือน ในขณะเดียวกันกับฝุ่นละอองทั้งหลายก็ปลิวมาตามแรงลมด้วย หนาวลมอย่างนี้ต้องหาผ้าห่ม ที่หากเป็นฤดูกาลปรกติก็จะเก็บซ่อนไว้ในที่แห่งใดแห่งหนึ่ง ไม่ได้นำออกมาใช้ แต่พอความหนาวเริ่มขึ้นเมื่อใด ผ้าห่มก็กลายเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องหามาไว้ป้องกันความหนาว เสียงเพลงจากที่แห่งใดแห่งหนึ่งลอยมาตามสายลม”หนาวลมเขาว่าให้ห่มผ้า หนาวฟ้าเขาว่าให้ผิงไฟ” เพลงนี้เก่ามากแล้ว จำได้ว่าเคยฟังตั้งแต่ยังเป็นเด็ก แม้ปัจจุบันจะมีผู้นำมาร้องใหม่หลายครั้ง แต่ทว่าเนื้อหาของเพลงยังทันสมัย หนาวมาครั้งใดใจคิดอดีต

     ในฐานะคนสอนหนังสือคนหนึ่งสอนหลายระดับตั้งแต่นักธรรมชั้นตรี โท เอก สอนแผนกบาลี สอนพระพุทธศาสนาให้แก่นักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย รับงานบรรยายธรรม แสดงธรรมเดือนละหลายครั้ง จนมีคนเรียกขานว่า “อาจารย์” บ้าง “ครู” บ้าง โดยหน้าที่ปัจจุบันยังเป็นครูใหญ่ สำนักศาสนศึกษา วัดมัชฌันติการาม มีหน้าที่จัดการศึกษา สอนหนังสือวิชาภาษาบาลีให้แก่พระภิกษุสามเณรมานานหลายปี แต่ยังไม่เคยรู้สึกว่าตัวเองเป็นครูจริงๆ วันเสาร์ที่ผ่านมานักศึกษากลุ่มหนึ่งจัดงานวันครูจึงนิมนต์ไปร่วมงานในฐานะ ครูคนหนึ่ง ปัจจุบันอายุมากขึ้นแม้จะได้ชื่อว่าเป็นนักเรียนเรียนภาษาบาลี เพราะยังศึกษาไม่จบในชั้นสูงสุดของการศึกษา แต่อีกฐานะหนึ่งคือกำลังเป็นครูสอนหนังสือมานานหลายปี ส่งนักเรียนถึงฝั่งมาหลายรุ่นแล้วเหมือนคนแจวเรือจ้างที่ไม่รับค่าจ้างจาก ผู้โดยสาร วันนี้วันครูความทรงจำในอดีตย้อนกลับไปคิดถึงครูคนหนึ่งที่เคยสอนการเขียนบท ความ ปัจจุบันครูท่านั้นยังมีชีวิตอยู่อายุ 85 ปีแล้ว