สอบตกเรียนใหม่ สอบได้เรียนต่อ

        สำหรับนักเรียนนักศึกษาที่กำลังศึกษาในระบบโรงเรียนและมหาวิทยาลัย ช่วงนี้อยู่ในช่วงปลายภาค บางแห่งเริ่มสอบกันแล้ว แต่บางแห่งกำลังจะเริ่ม นักเรียนนักศึกษาจึงอยู่ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อว่าจะกำหนดอนาคตอย่างไรดี จะเรียนต่อที่ไหน เรียนอะไร บางทีสิ่งที่อยากเรียนก็สอบเข้าไม่ได้ แต่ที่สอบเข้าได้กลับไม่ใช่สิ่งที่อยากเรียน การศึกษาเป็นสิ่งกำหนดอนาคตอย่างหนึ่ง จะทำงานอะไรนั้นส่วนหนึ่งมาจากการศึกษาในสาขาที่เราเลือกเรียน หรือบางคนเรียนเพราะอยากเรียน ส่วนอนาคตจะทำอะไรนั้นบางทีก็ไม่เกี่ยวกับสิ่งที่ได้ศึกษามาเลย ในช่วงก่อนสอบหากมีเวลาก็ควรเตรียมตัวให้พร้อม

        ในช่วงระหว่างวันที่ 14-16 กพ. 56 สำหรับพระภิกษุสามเณรกำลังสอบบาลีสนามหลวงประโยค 8-9 ที่วัดสามพระยา กรุงเทพมหานคร  เว็บมาสเตอร์ไซเบอร์วนารามเข้าสอบด้วย ในสนามสอบบาลีปีนี้มีพระภิกษุแปลกหน้าหลายรูป และมีพระสงฆ์ที่คุ้นเคยหลายรูป  พยายามมองหาหลวงพ่ออาจารย์ที่คอยสอนบาลีในสมัยที่ยังเป็นพระนักศึกษาว่าท่านเข้าสอบหรือไม่ แต่ก็หาไม่พบ เดินรอบพระอุโบสถวัดสามพระยาหลายรอบก็ไม่มีวี่แวว แม้จะสอบถามพระภิกษุรูปอื่นๆที่เข้าสอบก็ไม่มีใครเห็น จึงคาดเดาไว้ก่อนว่าปีนี้หลวงพ่อคงเลิกสอบไปแล้ว หลวงพ่อผู้มีคติธรรมประจำในการศึกษาเล่าเรียนว่า “สอบตกเรียนใหม่  สอบได้เรียนต่อ”

        การศึกษาภาษาบาลีเป็นหลักสูตรสำหรับพระภิกษุสามเณรเพื่อจะได้ศึกษาภาษาบาลีอันเป็นภาษาที่บันทึกหลักคำสอนของพระพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาท ในขณะที่พระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานใช้ภาษาสันสกฤตบันทึกคำสอน หากไม่ศึกษาภาษาอันเป็นที่บันทึกคำสอนของพระพุทธศาสนาไว้ไม่นานภาษาก็จะค่อยเลือนหาย และบางครั้งการตีความหลักธรรมคำสอนก็ต้องอาศัยความเข้าใจภาษาบาลี บางคำมีหลายความหมาย การจะเลือกว่าความหมายที่ท่านต้องการสื่อคืออะไรต้องดูที่บริบทของเหตุการณ์และความหมายของภาษาด้วย
        หลักสูตรการศึกษาภาษาบาลีกำหนดไว้สูงสุดคือเปรียญธรรมเก้าประโยค ผู้ที่สอบผ่านเท่ากับได้รับปริญญาตรี สาขาภาษาบาลี การสอบบาลีสนามหลวงนั้นสอบด้วยการเขียนเป็นอัตนัยล้วนๆไม่มีแบบปรนัยเหมือนหลักสูตรอื่นๆ  การตรวจข้อสอบก็เป็นแบบดั้งเดิมคือตรวจหาที่ผิด ไม่ใช่หาที่ถูก ใครทำผิดมากก็ต้องสอบตก ส่วนที่ทำผิดน้อยจึงจะสอบได้ ในแต่ละปีจึงมีพระภิกษุสามเณรสอบได้น้อยมาก บางประโยคมีนักเรียนเข้าสอบสามสี่ร้อยรูปแต่สอบได้ไม่ถึงร้อยรูป

        การสอบได้น้อยถือว่าเป็นเสน่ห์ของการสอบบาลี     การศึกษาแผนกบาลีของคณะสงฆ์ไทยในปัจจุบันมีพระภิกษุสามเณรเข้าสอบน้อยมากเมื่อเทียบกับจำนวนพระภิกษุสามเณรทั้งหมด เช่นในปีพุทธศักราช 2555 มีสถิติผู้เข้าสอบดังนี้ประโยค ป.ธ. 9  จำนวน 451 รูป,ประโยค ป.ธ. 8 จำนวน 637 รูป,ประโยค ป.ธ. 7   จำนวน 971 รูปฅ,ประโยค ป.ธ. 6   จำนวน 962 รูป,ประโยค ป.ธ. 5   จำนวน 1,372 รูป,ประโยค ป.ธ. 4   จำนวน 2,153 รูป,ประโยค ป.ธ. 3   จำนวน 4,523 รูป,ประโยค 1 – 2 จำนวน 24,477 รูป  รวมทั้งสิ้น 35,546 รูป  
        สำหรับผลการสอบในปีพุทธศักราช 2555 มีดังนี้ ปธ.9 มีผู้เข้าสอบ 361 รูป สอบได้ 63 รูป แบ่งเป็นสามเณร 4 รูป พระสงฆ์ 59 รูป , ป.ธ.8 มีผู้เข้าสอบ 357 รูป สอบได้50 รูป, ป.ธ.7 มีผู้เข้าสอบ558รูป สอบได้132รูป, ป.ธ.6 มีผู้เข้าสอบ559รูป สอบได้167รูป, ป.ธ.5 มีผู้เข้าสอบ914รูป สอบได้180รูป, ป.ธ.4 มีผู้เข้าสอบ1,553 รูป สอบได้388รูป, ป.ธ.3 มีผู้เข้าสอบ3,258รูป สอบได้642รูป และ ป.ธ.1-2 มีผู้เข้าสอบ14,315ป สอบได้2,060 รูป รวมผู้เข้าสอบ 21,875 รูปสอบได้ 3,692 รูป  (จำนวนที่หายไปหมายถึงผู้ขาดสอบ เช่น ป.ธ. 9 ขอเข้าสอบ 451 เข้าสอบจริง 357 ขาดสอบ 94 รูป)

       เว็บมาสเตอร์ไซเบอร์วนารามยังเป็นนักศึกษาวิชาภาษาบาลีในชั้นประโยคเปรียญธรรม 8 ศึกษาด้วยตนเอง เรียนด้วยตนเอง พร้อมทั้งสอนบาลีแก่พระภิกษุสามเณรไปด้วย จึงไม่มีเวลาเข้าเรียนตามสำนักเรียนที่เปิดสอนโดยตรง สอบมาหลายปีได้บ้างตกบ้าง แต่ก็ยังไม่เลิก  ส่วนหลวงพ่อที่เป็นอาจารย์สอบประโยคเปรียญธรรม 9  แต่หลวงพ่อก็ยังสอบไม่ได้ สอบตกเรียนใหม่ มาหลายปีแล้ว ยังไม่มีโอกาสสอบได้
        ในแต่ละปีที่เข้าสอบพยายามมองหาหลวงพ่อผู้เป็นอาจารย์ว่ายังเข้าสอบหรือไม่ หลวงพ่ออายุมากกว่าเจ็บสิบปีแล้ว สอบบาลีเปรียญธรรม 9 ประโยคมานานกว่า 30 ปี ก็ยังสอบไม่ผ่าน เหมือนลูกศิษย์ที่เคยเรียนบาลีมากับหลวงพ่อสอบมาหลายปีแล้วเหมือนกันก็ยังสอบไม่ผ่าน  

        หลวงพ่อดำรงตนเป็นเหมือนกัลยาณมิตร เป็นที่พึ่งของลูกศิษย์  มีกัลยาณมิตรธรรมในการสอน ดังที่พระพุทธองค์ทรงแสดงไว้ในสุขสูตร อังคุตตรนิกาย สัตตกนิบาต (23/34/33) ความว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรมเจ็ดประการควรเสพควรคบเป็นมิตร ควรเข้าไปนั่งใกล้ แม้ถูกขับไล่ ธรรมเจ็ดประการคือ (1) ภิกษุเป็นที่รักใคร่พอใจ  (2)เป็นที่เคารพ (3) เป็นผู้ควรสรรเสริญ (4) เป็นผู้ฉลาดพูด (5) เป็นผู้อดทนต่อถ้อยคำ (6) พูดถ้อยคำลึกซึ้ง (7) ไม่ชักนำในทางที่ไม่ดี  ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรมเจ็ดประการนี้แล ควรเสพ ควรคบเป็นมิตร ควรเข้าไปนั่งใกล้ แม้ถูกขับไล่” 

       ปีนี้ลูกศิษย์ยังคิดถึงครู แม้จะได้พบหน้าปีละครั้ง พบกันในสนามสอบภาษาบาลี หลวงพ่อครูสอนบาลีรูปนั้นยังเป็นที่รัก   เป็นที่เคารพของลูกศิษย์ ที่กำลังจะเดินตามเส้นทางของอาจารย์คือถ้าสอบตกเรียนใหม่  ถ้าสอบได้ก็เรียนต่อ

        ปีนี้เว็บมาสเตอร์ไซเบอร์วนารามมีงานแทรกเข้ามาหลายเรื่อง จึงไม่ได้ตั้งใจจะเข้าสอบเตรียมตัวไม่ค่อยพร้อมดูหนังสือน้อยไป แต่ก็ยังเดินเข้าสนามสอบและสอบจนครบสามวันตามกำหนด ส่วนจะสอบได้หรือสอบตกไม่ใช่ปัญหา อย่างน้อยการได้เข้าสอบก็ทำให้ได้ศึกษาค้นคว้าภาษาบาลี คิดถึงหลวงพ่อที่สอนไว้ว่า “สอบตกเรียนใหม่ สอบได้เรียนต่อ” สอบไม่ได้ไม่เลิกเรียน แต่ปีนี้เหลือเพียงลูกศิษย์ ส่วนหลวงพ่อคงงดสอบหนึ่งปี ปีหน้ายังหวังว่าจะได้พบหลวงพ่อผู้เป็นอาจารย์ในห้องสอบห้องเดียวกัน
        วันนี้ยังมีสอบอีกหนึ่งวัน อ่านหนังสือเตรียมสอบสักหน่อย ปีหน้าอาจจะได้เรียนต่อในชั้นเปรียญธรรม 9 ประโยค
 

พระมหาบุญไทย  ปุญญมโน
16/02/56

หลักสูตรและตำราเรียนภาษาบาลีในปัจจุบัน
 

ประโยค 1- 2 และเปรีญตรีปีที่ 1-2 หมวดบาลีศึกษา
         1. วิชา แปลมคธเป็นไทย โดยพยัญชนะและโดยอรรถ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 1-4
         2. วิชา บาลีไวยากรณ์ หลักสูตรใช้หนังสือ บาลีไวยากรณ์ประเภทสอบถามความจำ
 

ประโยค ป.ธ.3
         1. วิชา แปลมคธเป็นไทย โดยพยัญชนะและโดยอรรถ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
         2. วิชา สัมพันธ์ไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
         3. วิชา บาลีไวยากรณ์ หลักสูตรใช้หนังสือ บาลีไวยากรณ์ ประเภทสอบถามความจำและความเข้าใจประกอบกัน
 

ประโยค ป.ธ.4
         1. วิชา แปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 1
         2. วิชา แปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 1
 

ประโยค ป.ธ.5
         1.วิชา แปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 2 ถึง ภาค 4
         2.วิชา แปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 2

 ประโยค ป.ธ.6
         1.วิชา แปลไทยเป็นมคธหลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
         2.วิชา แปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ตติย-จตุตฺถ-ปญฺจมสมนฺตปาสาทิกา
         หมายเหตุ  แต่ในการสอบกรรมการจะแปลประโยคที่ออกสอบเป็นความไทยโดยสันทัดหรืออาจดัดแปลงสำนวนและท้องเรื่องหรือตัดตอนที่ต่างๆ มาเรียงติดต่อกันเป็นประโยค สอบไล่ก็ได้
 

ประโยค ป.ธ.7
         1. วิชา แปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 1
         2.วิชา แปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ปฐม-ทุติยสมนฺตปาสาทิกา
 

ประโยค ป.ธ.8
         1.วิชา แต่งฉันท์มคธ แต่งฉันท์เป็นภาษามคธ 3 ฉันท์ใน จำนวน 6 ฉันท์ คือ (1) ปัฐยาวัตร  (2) อินทรวิเชียร  (3) อุเปนทรวิเชียร  (4) อินทรวงศ์  (5) วังสัฏฐะ  (6) วสันตดิลก
หมายเหตุ  ข้อความแล้วแต่กรรมการจะกำหนดให้
         2.วิชา แปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ปฐมสมนฺตปาสาทิกา
         3.วิชา แปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ วิสุทฺธิมคฺค
 

ประโยค ป.ธ.9
         1.วิชา แต่งไทยเป็นมคธ แต่งมคธจากภาษาไทยล้วนข้อความแล้วแต่กรรมการจะกำหนดให้
         2.วิชา แปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ วิสุทฺธิมคฺค
         3.วิชา แปลมคธเป็นไทยหลักสูตรใช้หนังสือ อภิธมฺมตฺถวิภาวินี