ในการทำงานของแต่ละคนนั้นอาจมีวิธีคิด วิธีพูด วิธีทำแตกต่างกัน บางคนคิดใหญ่ทำใหญ่ บางคนคิดเล็กทำเล็ก บางคนอาจคิดใหญ่แต่ทำเล็ก หรือบางคนคิดแล้วไม่ทำ บางคนทำก่อนแล้วค่อยคิด หรือบางคนเอาแต่พูดแต่ไม่เคยทำอย่างที่ตนพูด คนสามารถคิดได้ แต่จะทำได้ตามที่คิดหรือไม่ นั่นเป็นเรื่องของแต่ละบุคคล
กรุงเทพมหานครปัจจุบันกลายเป็นเมืองที่เต็มไปด้วยปัญหามากมายทั้งรถติด คนแย่งกันทำงาน ปัญหามลภาวะ เพราะมีคนจำนวนมากมารวมกันในเมืองหลวงแห่งนี้ สาเหตุเพราะกรุงเทพคือเมืองหลวง เป็นศูนย์กลางของทุกอย่างตั้งแต่โรงเรียน มหาวิทยาลัย สถานที่ราชการกระทรวงทบวงกรมต่างๆ ในอดีตมีคนเคยบอกว่าถ้ายังไม่เคยเห็นกรุงเทพฯอย่างพึ่งบอกว่ารู้จักประเทศไทย
แม่อุ้ยคง ชาวไทลื้อที่สิบสองปันนา อาชีพขายของที่ระลึกและอาหาร
เจ้าของร้านอาหารท่านหนึ่ง เคยล้มลุกคลุกคลานกับการทำงานมาหลายอย่าง จนกระทั่งในวันหนึ่งแกตัดสินใจทิ้งทุกอย่างเดินทางไปยังต่างจังหวัดเพื่อหนีความวุ่นวายในกรุงเทพมหานคร โดยมีความรู้ติดตัวเพียงไม่กี่อย่างหนึ่งในนั้นคือการทำงานด้านการออกแบบ เขาทำมาหากินด้วยการสกรีนภาพลงบนเสื้อยืดแล้วนำไปขาย วันหนึ่งได้เงินเพียงไม่กี่บาท แต่ทำให้ดำเนินชีวิตไปได้
วันหนึ่งจึงคิดวางแผนเปิดร้านอาหารขึ้นมา จินตนาการสวยหรูเช่นมีทำเลที่ตั้งอยู่ในกลางเมือง มีที่จอดรถเพียงพอกับลูกค้า มีกุ๊กฝีมือดีจากต่างประเทศ วันหนึ่งๆมีลูกค้าเข้าร้านไม่ต่ำกว่าพันคน วันหนึ่งก็ต้องขายได้เงินหลายหมื่นบาท ทั้งๆที่ตอนนั้นมีเงินในกระเป๋าเพียงสองหมื่นบาท จินตนาการจึงสิ้นสุดลง แต่การคิดไม่ได้สิ้นสุดลงด้วย เขาติดอยู่เพียงประเด็นเดียวเท่านั้นคือเงินลงทุน จะไปหาเพิ่มมาจากไหน การขายเสื้อยืดก็เอาแน่ไม่ค่อยได้ บางวันขายดี บางวันขายไม่ได้ คิดจะไปกู้เงินจากธนาคารก็ไม่มีหลักค้ำประกันอะไรที่จะทำให้ธนาคารปล่อยเงินกู้ กว่าจะหาเงินมาลงทุนได้คงต้องใช้เวลาอีกนาน เผลอๆอาจแก่ตายเสียก่อนที่จะได้เปิดร้านอาหารในฝันตามความคิด บางครั้งความคิดใหญ่ แต่ไม่สามารถดำเนินการได้ ความคิดนั้นก็ไร้ประโยชน์
ดอกไม้เล็กๆหน้ากุฎิความงามที่อยู่ใกล้ๆตัว
ลองกลับมาคิดใหม่ว่าหากเริ่มต้นจากร้านเล็กๆที่ลงทุนไม่กี่บาท ถ้าทำได้ดีจริงก็อาจขยายร้านให้ใหญ่ได้ เขาจึงตัดสินใจเช่ารถเก่าๆคันหนึ่งทำเป็นห้องครัว มีโต๊ะเก้าอี้เพียงสี่ตัว เขาเลือกทำเลตามสะดวกคือริมถนนย้ายไปเรื่อยๆ ดังนั้นร้านอาหารในฝันที่เป็นจริงจึงเป็นเพียงร้านเล็กๆข้างถนน ไม่มีหลังคา ต้องท้าทายกับลมฝน วันไหนอากาศไม่อำนวยก็ต้องงดไปโดยปริยาย นี่อาจเรียกได้ว่าคิดใหญ่แต่ทำเล็ก แต่ร้านเล็กๆกลับเรียกลูกค้าได้เพราะความเป็นธรรมชาติของสถานที่และมีเอกลักษณ์ส่วนตัวที่ไม่เหมือนใคร ทุกวันจึงมีคนมานั่งทานอาหารที่ร้านข้างถนนในอดีตซึ่งปัจจุบันได้กลายเป็นห้องอาหารขนาดใหญ่ มีคนเข้าร้านวันละหลายร้อยคน ปัจจุบันร้านนี้ก็ยังอยู่ ชาวบ้านคนหนึ่งเล่าให้ฟังว่า “ร้านนี้คงเปิดมานานไม่ต่ำกว่า 30 ปี เพราะผมจำได้ว่าเคยมาทานข้าวต้มที่ร้านนี้ตั้งแต่อายุเพียงสิบขวบ ปัจจุบันผมอายุ 50 ปีแล้ว เจ้าของร้านคงเปลี่ยนไปหลายคนแล้ว แต่ร้านนี้ยังอยู่” ถ้าเพียงแต่เจ้าของร้านคนนั้นได้แต่คิดแล้วไม่เริ่มต้นลงมือทำ ปัจจุบันร้านอาหารแห่งนี้คงไม่มีอยู่
คนทุกคนมีความคิดแต่จะแปรความคิดเป็นการกระทำได้หรือไม่นั้น ที่จะทำได้อย่างที่คิดคงมีไม่กี่คน ถ้าคิดแล้วไม่ลงมือทำ ความคิดนั้นก็เป็นเพียงการสร้างวิมานในอากาศ ความคิดและจินตนาการอาจเป็นกรงขังตัวเองได้ แต่การมีความคิดและจินตนาการเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้มนุษย์มีชีวิตอยู่ได้ ครั้งหนึ่งไอสไตน์เคยพูดไว้ประโยคหนึ่งว่า “จินตนาการสำคัญกว่าความรู้” แต่ถ้ามีทั้งความรู้และจินตนาการก็นับเป็นสุดยอดของมนุษย์
ภาพจิตรกรรมที่ผนังพระอุโบสถ
เจ้าชายสิทธัตถะเห็นคนเจ็บ คนแก่ คนตาย ก็นำมาคิดว่า “จะหนีจากความเจ็บ แก่ ตายได้อย่างไร เรื่องนี้เป็นเรื่องใหญ่จึงต้องอย่างหนัก จนกระทั่งวันหนึ่งได้พบนักบวช จึงได้คำตอบเบื้องต้นว่าชีวิตของนักบวชนี่แหละคือทางที่จะทำให้พ้นไปจากความเจ็บ แก่ ตายได้ จากนั้นจึงเริ่มต้นพิสูจน์ความคิดของตนเองโดยการออกบวชเที่ยวศึกษาวิธีการจากเหล่านักบวชทั้งหลาย แต่คำตอบก็ยังไม่เป็นที่พอใจ ต่อมาเมื่อลงมือปฏิบัติ ทดลองด้วยตนเองจึงค้นพบทางพ้นทุกข์ ซึ่งไม่ได้ยิ่งใหญ่พิเศษพิสดารแต่อย่างใดเลย แท้จริงอยู่ที่ลมหายใจเข้าออกซึ่งทุกคนที่ยังมีชีวิตมีเหมือนกันทุกคน จนกระทั่งได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าศาสดาผู้ก่อตั้งพระพุทธศาสนา
สิ่งที่ทำให้พระพุทธเจ้าบรรลุถึงความสำเร็จเบื้องต้นคือการคิด จากนั้นลงมือปฏิบัติตามที่คิด หลายคนได้แต่คิดแต่ไม่เคยลงมือปฏิบัติ ความคิดจึงวนเวียนอยู่ในสมองซึ่งอาจทำให้บ้าได้ คิดเล็กคิดใหญ่ไม่ใช่สาระสำคัญ แต่การลงมือปฏิบัตินั้นสำคัญกว่า คิดให้ใหญ่ไว้ แต่ทำให้เล็กหากไม่สำเร็จก็ไม่เสียหายอะไร หากทำสำเร็จก็จะเห็นผลสำเร็จที่ยิ่งใหญ่ ถ้าในวันนั้นเจ้าชายสิทธัตถะมีเพียงความคิด แต่ไม่ลงมือปฏิบัติตามที่คิด เราคงไม่มีพระพุทธเจ้าและไม่มีพระพุทธศาสนาในวันนี้
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
27/03/53