การเดินทางไปนครศรีธรรมราชในครั้งนี้ วัตถุประสงค์ข้อแรกคือการไปร่วมงานครบรอบยี่สิบปีมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขคศรีธรรมาโศกราช ส่วนประเด็นรองเป็นเรื่องของการไปเยี่ยมเพื่อนที่เคยศึกษาเล่าเรียนมาด้วยกันท่านหนึ่ง ซึ่งไม่ค่อยได้พบหน้ากันสักเท่าไหร่ เมื่อเรียนจบตามหลักสูตรแล้วต่างคนต่างไป ต่างคนต่างทำงานตามหน้าที่ที่ตนเองรับผิดชอบ การมีเพื่อนอยู่หลายแห่งเป็นเรื่องที่ดีอย่างหนึ่งคือได้มีโอกาสเดินทางไปเยี่ยมและได้อาศัยเป็นที่พักพิง ส่วนอีกเรื่องหนึ่งอยากไปดูว่าจังหวัดนครศรีธรรมราชเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง หลังจากที่เคยได้พักพาอาศัยในอดีตกาลนานมาแล้ว ครั้งนั้นเคยได้อาศัยเมืองนครศรีธรรมราชแห่งนี้เป็นที่ทำมาหากินอยู่กลางทะเลเป็นเด็กประจำเรือหาปลาในช่วงระยะเวลาหนึ่ง เรื่องมันผ่านมานานกว่าสามสิบปีแล้ว
แสงแดดยามเช้ากำลังดี แสงสีทองกำลังอาบไล้บริเวณวัดพระมหาธาตุ นครศรีธรรมราช ตอนนั้นยังเช้าอยู่ เดินออกจากุฏิที่พักมองไปยังด้านหน้าประตูทางเข้าเห็นสามเณรสองรูปกำลังเดินบิณฑบาตผ่านมาพอดี ได้จังหวะจึงยกกล้องขึ้นถ่ายภาพ แม้จะเป็นภาพที่แสนจะธรรมดา แต่ทว่าในเวลาเช้าอย่างนี้กลับเป็นภาพที่งดงามตามธรรมดาของชาวพุทธ ยามเช้าพระภิกษุสามเณรออกบิณฑบาต แม้จะเห็นได้ทั่วไปแต่ทว่าบางครั้งสิ่งที่เราคุ้นเคยหากมองจากอีกมุมหนึ่งก็เป็นภาพแห่งความประทับใจได้ เป็นไปตามธรรมเนียมแห่งความเป็นธรรมดา สามเณรคือเหล่ากอแห่งสมณะ ผู้สืบทอดอายุพระพุทธศาสนาในอนาคต
เดินผ่านต้นไม้ต้นหนึ่งได้ยินเสียงแว่วมาจากใต้ต้นไม้ว่า “หลวงพ่อคะช่วยอุดหนุนซื้อล๊อตเตอร์รี่หน่อยคะ วันนี้ยังขายไม่ได้เลย” พอหันกลับมาเห็นหญิงร่างพิการสองคนกำลังนั่งอยู่ใต้ต้นไม้นั้น ร่างกายถูกบดบังจนเกือบมองไม่เห็น แต่ยังเห็นรอยยิ้มที่สดใสกล่าวคำทักทายและยกมือไหว้ ตอนนั้นจึงบอกว่า “เอารางวัลที่หนึ่งให้หนึ่งชุด” เธอบอกว่า “หนูก็ไม่รู้คะว่าอันไหนคือรางวัลที่หนึ่ง ถ้ารู้หนูคงซื้อเองแล้วแหละค่า”
จากนั้นก็ยิ้มหวานจนเห็นฟันสีขาว หญิงทั้งสองคนคะเนอายุไม่ถูกว่าพวกเธออายุเท่าไหร่กันแน่มองเห็นครั้งแรกนึกว่าเป็นเด็กหญิง แต่พอมองอีกทีน่าจะอายุมากแล้ว เพราะว่าพวกเธอมีร่างกายส่วนล่างพิการมองเห็นเพียงส่วนบนจากสะเอวขึ้นมา แต่พวกเธอยังคงทำหน้าที่ทำมาค้าขายเท่าที่สามารถจะทำได้ พวกเธอทำดีที่สุดในสิ่งที่เป็น และเป็นอาชีพที่น่าจะเหมาะสมกับพวกเธอมากที่สุดแล้ว
คนแล้วคนเล่าที่ผ่านไปบางคนอุดหนุนช่วยซื้อหาสลากกินแบ่งรัฐบาลเป็นการเสี่ยงโชค มากกว่าที่จะซื้อเพื่อหวังรางวัลจริงๆ อีกอย่างคนขายก็น่าให้การช่วยเหลือ คงขายได้ไม่มากนัก ได้กำไรฉบับละไม่กี่บาท แต่อย่างน้อยก็เป็นอาชีพที่พวกเธอพอจะเลือกทำได้ ตามสมควรแก่สภาพร่างกาย
แดดเริ่มแรงแสงเริ่มร้อนเดินถ่ายภาพเจดีย์และวิหารได้สักพัก ขบวนแห่ผ้าขึ้นธาตุก็ผ่านมาทางประตูหน้าวัด โดยจำลองภาพแห่งประชาคมอาเซียนมาไว้ในที่เดียวกันจึงมีผู้แต่งตัวด้วยชุดประจำชาติของแต่ละประเทศในสมาคมอาเซียนมาร่วมขบวน เด็กหญิงคนขายสลากกินแบ่งยกมือท่วมหัวเมื่อขบวนแห่ผ่านไป แม้ว่าพวกเธอทั้งสองจะไม่ได้เข้าร่วมในขบวนแห่ แต่ก็เหมือนได้เข้าร่วม เพราะได้ร่วมขบวนทางจิตด้วยการคิดแสดงความยินดีด้วย จึงยกกล้องถ่ายภาพบันทึกเหตุการณ์ไว้ อย่างน้อยก็ได้ชื่อว่าครั้งหนึ่งได้ร่วมขบวนแห่ผ้าขึ้นธาตุที่วัดพระมหาธาตุ จังหวัดนครศรีธรรมราช
ภาคเช้ามีพิธีทางสงฆ์ทักษิณานุปทานอุทิศส่วนกุศลแด่บุรพาจารย์ เจริญพระพุทธมนต์ และฉันภัตตาหารเพล ภาคบ่ายมีการอภิปรายทางวิชาการอีกหลายเรื่อง งานวันครบรอบสองทศวรรษมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตศรีธรรมาโศกราชดำเนินไปตามกำหนดการ จนกระทั่งล่วงเข้าเวลาเย็น
พอแดดร่มลมพัดแผ่ว บริเวณลานวัดในตอนเย็นมีประชาชนเดินสวนไปมาเป็นระยะบ้างกำลังจะเดินเข้าประตูเพื่อไปสักการะพระบรมธาตุ บางกลุ่มกำลังเดินสวนออกมา บางกลุ่มนั่งเล่นบริเวณพื้นทรายด้านนอกองค์เจดีย์ บางคนขายดิกไม้ บางคนขายอาหารนก บางคนขายเครื่องดื่ม เป็นสภาพชีวิตของผู้คนที่อยู่อย่างสงบตามธรรมดาสามัญ ณ ช่วงเวลาหนึ่งลานวัดที่เป็นพื้นทรายได้กลายเป็นสถานที่สำหรับการหากินของเหล่านกพิราบทั้งหลายที่คอยบินโฉบลงเพื่อจิกกินเมล็ดข้าวเปลือก เด็กชายคนหนึ่งเดินมายื่นถุงบรรจุเมล็ดข้าวเปลือกอันเป็นอาหารของนกพิราบ พลางบอกเป็นภาษาปักษ์ใต้ในทำนองว่า “หลวงพ่อซื้ออาหารให้นกไหมครับ” ดวงตาที่ส่อแววของคนทำมาหากินใสซื่อบริสุทธิ์ เมื่อสอบถามราคาจึงตกลงซื้อมาสองถุง และยื่นถุงหนึ่งให้เด็กคนนั้นช่วยให้อาหารนกแทนด้วย เธอทำหน้างงๆ เมื่อบอกกล่าวเป็นคำรบสองว่าหลวงพ่ออยากให้ทำอย่างนั้นจริงๆ เด็กคนนั้นจึงทำตาม ค่อยๆหว่านเมล็ดข้าวเปลือกที่สถานลานเจดีย์แห่งเมืองนครศรีธรรมราช
ส่วนหลวงตาหยิบกล้องและบันทึกภาพเหตุการณ์อย่างเพลิดเพลิน เด็กชายคนนั้นให้อาหารไปก็เดินมาขอดูภาพที่ถ่ายไปพลาง จากคนที่ไม่เคยรู้จักกันก็เกิดความคุ้นเคย เขาให้อาหารนกอย่างมีความสุข เพราะได้ทั้งเงินและได้ภาพถ่ายเป็นของแถมอีกต่างหาก ฝูงนกตอนแรกยังกลัวคนแต่ก็เมื่อเห็นว่าไม่มีใครทำอันตรายจึงค่อยๆจิกกินอาหารอย่างสบายอารมณ์ หลายคนกำลังมองดูหลวงตารูปหนึ่งกำลังถ่ายภาพเด็กให้อาหารนก จากนั้นไม่นานก็มีช่างภาพอีกหลายคนมาร่วมวงถ่ายภาพด้วย เด็กก็ไม่มีพิษภัยกับใคร ยังมีเด็กคนอื่นๆให้อาหารนก ณ บริเวณใกล้เคียงอีกด้วย ส่วนคนขายอาหารนกก็เดินสวนไปสวนมาพลางร้องขายสินค้าในมือ เขารู้จักทำมาหากินตั้งแต่เด็ก พวกเขาทำดีที่สุดในสิ่งที่เป็น
มนุษย์แม้จะเลือกเกิดไม่ได้ บางคนเกิดมาร่างกายพิการ แต่ก็ยังต้องทำมาหาเลี้ยงชีพ เกิดมาแล้วก็ต้องพยายามอยู่ในโลกนี้ให้ได้ ทำอาชีพอะไรก็ได้ที่ไม่เป็นภัยและเป็นอันตรายต่อสังคม ไม่ผิดกฎหมายไม่ทำลายศีลธรรม แม้จะเป็นอาชีพที่แสนจะธรรมดาหากทำดีที่สุดในสิ่งที่เป็น ชีวิตก็มีความสุขได้ตามสมควรแก่สภาวะที่เราเลือกแล้ว แม้เลือกเกิดไม่ได้ แต่เลือกที่จะทำให้ดีที่สุดในสิ่งที่เราเป็นอยู่ได้
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
24/07/55