จะทำอย่างไรให้อายุยืน

               วันมาฆบูชาผ่านพ้นไปด้วยใจที่เป็นสุข วัดแต่ละแห่งมีคนไปเวียนเทียนมากบ้างน้อยบ้าง แต่สิ่งหนึ่งที่ได้เห็นคือพุทธศาสนิกชนยังไม่ลืมวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ถึงเวลาก็ยังมาบำเพ็ญบุญเพิ่มพุูนกุศล สิ่งที่คนทุกคนตั้งความปารถนามากที่สุดอย่างหนึ่งคือขอให้มีอายุยืน พระสงฆ์ก็ให้พรว่า "อายุ วณฺโณ สุขํ พลํ"แต่การที่จะมีอายุยืนหรือไม่นั้นมิใช่ได้มาจากการขอพรอย่างเดียว     
               สถิติคนที่อายืนที่สุดในโลกบันทึกเท่าที่มีบันทึกไว้ระบุว่าคนที่เคยมีอายุยืนที่สุดในโลกเป็นผู้หญิงชื่อ Martha Graham เกิดวันที่ 27 ธันวาคม พ.ศ. 2387  ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เสียชีวิต วันที่ 25 มิถุนายน พ.ศ. 2502 อายุ 114 ปี 180 วัน อายุย่าง 115 ปี  ส่วนผู้ชายที่อายุยืนที่สุดชื่อ Betsy Russell Baker เกิดวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2385 ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา เสียชีวิต วันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2498 อายุ 113 ปี อายุย่าง 114 ปี  นอกจากนั้นก็ยังมีผู้ที่อายุยืนที่เกิน 100 ปีอีกหลายคน แต่เท่าที่มีหลักฐานระบุไว้อย่างมากไม่เกิน 120 ปี หรืออาจจะเกินไปบ้างคงมีไม่กี่คน  

                ในสมัยพุทธกาลมีบันทึกเรื่องคนที่อายุยืนไว้หลายท่าน ดังที่ปรากฎในอรรถกถามหาปทานสูตร ทีฆนิกาย มหาวรรค เล่ม 2 ภาค 1 หน้าที่ 77 ความว่า “บรรดาคนมีอายุยืนนั้นนางวิสาขาอุบาสิกา พราหมณ์โปกขรสาติ พราหมณ์พรหมายุ พราหมณ์เสละ พราหมณ์พาวริยะ  พระอานนทเถระ พระมหากัสสปเถระมีอายุอยู่ได้ 120ปี  พระอนุรุทธเถระอยู่ถึง 150 ปี  พระพากุลเถระมีอายุอยู่ได้ 160 ปีท่านผู้นี้มีอายุยืนกว่าทั้งหมด”  โปรดสังเกตว่าคนที่อายุยืนที่สุดในครั้งนั้นคือพระพากุลเถระมีอายุ 160 ปี

สาเหตุที่ทำให้คนอายุยืนและอายุสั้น

                สาเหตุที่ทำให้คนอายุยืนพระพุทธเจ้าแสดงไว้ในอนายุสสสูตรที่1อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต (22/125/130) ความว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการเป็นเหตุให้อายุยืนคือ (1)บุคคลเป็นผู้ทำความสบายแก่ตนเอง (2)รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย (3) บริโภคสิ่งที่ย่อยง่าย (4)เป็นผู้เที่ยวในกาลสมควร (5)เป็นผู้ประพฤติเพียงดังพรหม” ภาษาบาลีว่า “สปฺปายการี โหติ สปฺปาเย มตฺตํ ชานาติ ปริณตโภชี จ โหติ กาลจารี จ พฺรหฺมจารี”  
                ในอนายุสสสูตรที่ 2(22/126/130) ลำดับที่หนึ่งถึงสามเหมือนกัน มีต่างกันที่ข้อที่สามและสี่คือ(4)เป็นผู้มีศีล(5)มีมิตรดีงาม 

              สาเหตุที่ทำให้อายุสั้นแสดงไว้ในสูตรเดียวกันคือ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้ เป็นเหตุให้อายุสั้นคือ(1) บุคคลไม่เป็นผู้ทำความสบายแก่ตนเอง (2) ไม่รู้จักประมาณในสิ่งที่สบาย (3)บริโภคสิ่งที่ย่อยยาก (4)เป็นผู้เที่ยวในกาลไม่สมควร (5)ไม่ประพฤติเพียงดังพรหม 
              ในอนายุสสสูตรที่ 2(22/126/130) ก็ต่างกันเพียงข้อที่สี่และห้าคือ(4) เป็นคนทุศีล (5) มีมิตรเลวทราม
               ในปัจจุบันได้มีผู้สรุปไว้อย่างน่าสนใจว่าเหตุที่ทำให้คนอายุยืนคือ “อาหาร อากาศ อารมณ์  อาจมหรืออุจจาระ(การขับถ่าย) อาชีพ อนามัย และออกกำลัง” บางท่านกล่าวไว้อีกว่า “อยากอายุยืนให้ขยัน อยากอายุสั้นให้เกียจคร้าน”ในทัศนะของพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในอนายุสสสูตร เน้นที่สิ่งที่เป็นคุณประโยชน์ทำให้สุขภาพร่างกาย แม้จะสบายแก่ตนเองแล้วยังต้องรู้จักประมาณ ไม่ทำเกินประมาณ อาหารก็มีส่วน ส่วนข้อสุดท้ายภาษาบาลีใช้คำว่า “พรหมจารี” ในพจนานุกรมพุทธศาสตร์(หน้า 153) ได้ให้คำจำกัดความไว้ว่า “ผู้ประพฤติพรหมจรรย์ นักเรียนพระเวท ผู้ประพฤติธรรมมีเว้นจากเมถุนธรรมเป็นต้น”  ในศีลอุโบสถข้อที่สามมีคำสมาทานว่า “อพรหมจริยา เวรมณีสิกขาปทัง สมาทิยามิ ข้าฯ ขอสมาทานสิกขาบทงดเว้นจากการประพฤติมิใช่พรหมจรรย์” 

               คำถามที่น่าสนใจคือแล้วพรหมประพฤติอย่างไร ดำเนินชีวิตอย่างไรในอรรถกถาวินัย มหาวิภังค์ได้อธิบายคำว่า  “ผู้ประพฤติพรหมจรรย์คือผู้เว้นขาดจากเมถุนธรรม” ในธัมมจักกัปปวัตนสูตรพรหมโลกมีถึง 16 ชั้น  สรุปว่าคำว่า “พรหมจารี” ก็คือไม่เสพเมถุนธรรมหรือภาษาที่เข้าใจง่ายในปัจจุบันคือไม่เสพกาม ไม่ร่วมประเวณี นั่นเอง เพราะพรหมไม่มีภรรยา ดังนั้นเมื่อพระสงฆ์ในพระพุทธศาสนานำมาใช้ว่าผู้ประพฤติพรหมจรรย์ พระสงฆ์จึงไม่มีครอบครัว 
               ส่วนผู้ที่ยังครองเรือนก็เป็นเหตุให้อายุยืนได้โดยเป็นผู้มีศีลและมีมิตรที่ดีงาม แต่นี่เป็นหลักการเบื้องต้น แต่ในความเป็นจริงยังมีข้อปลีกย่อยอีกมาก ชีวิตมิใช้เส้นตรง ต้องวกๆวนๆ ตามเหตุปัจจัย   
              พระพากุลเถระที่ถูกบันทึกไว้ว่ามีอายุยืนที่สุดคือ 160 ปี ทำลายสถิติเป็นเวลา  2633 ปีมาแล้ว (ปัจจุบันพุทธศักราช 2553 นับรวมอายุของพระพุทธเจ้าอีก 80 พรรษา) คงไม่มีใครอายุยืนมากกว่าพระพากุลเถระอีกแล้ว หรือว่ายังมีคนที่มีอายุมากกว่านี้อีก

พระมหาบุญไทย  ปุญญมโน
เรียบเรียง
01/03/53