วันหวยออก

       เคยศึกษามาว่าคนจะรวยจะจนนั้นส่วนมากจะมาจากการทำงานที่ถูกจังหวะ เวลาและเทศะ จากประวัติของเศรษฐีทั้งหลายส่วนมากมักจะมากการค้าขายที่ถูกกับจังหวะเวลาพอดี สินค้าดีมีคุณภาพ ผู้คนต้องการ สินค้านั้นก็ขายได้ และเงินทองก็ไหลมา ผลิตภัณฑ์ที่คนต้องการ มีคนซื้อและรู้จักเก็บเงินเก็บทองไว้ ไม่นานก็ร่ำรวยกลายเป็นเศรษฐีในเวลาต่อมา คนทำงานเหมาะเจาะ ไม่ทอดธุระ ขยันหมั่นเพียร ย่อมหาทรัพย์ได้

       ประวัติของมหาเศรษฐีทั้งหลายมักจะมาจากอาชีพพ่อค้า ในสมัยพุทธกาลคนที่ร่ำรวยถึงขั้นที่เรียกว่าเศรษฐีมีหลายคน อย่างเศรษฐีในเมืองราชคฤห์มีห้าคน แต่ละคนมีอาชีพค้าขายทั้งสิ้น เมืองสาวัตถีเศรษฐีชื่อดังคืออนาถปิณฑิกเศรษฐี นั่นก็มาจากการค้าขายเช่นกัน ที่มาจากบุญเก่าถึงจะมีอยู่บ้างแต่ก็ต้องมีอาชีพในปัจจุบันช่วยส่งเสริมสนบสนุนด้วย เงินทองจึงจะคงอยู่    เศรษฐีใจบุญก็มี เศรษฐีตระหนี่ก็มี ซึ่งเป็นเรื่องปกติของคนทั่วไป
       คนที่อยากเป็นเศรษฐีมีมาก แต่คนที่ทำงานถูกช่องทางแล้วร่ำรวยมีน้อย ดังนั้นคนส่วนหนึ่งจึงหวังพึ่งโชคชะตา หวังรวยทางลัดเสี่ยงโชคเผื่อว่าโชคจะเข้าข้าง กลายเป้นเศรษฐีเพียงแค่ข้ามวัน ร่ำรวยโดยไม่ต้องทำงาน รัฐบาลหลายประเทศคงเข้าใจความหวังของมวลมนุษยชาติ โดยเฉพาะประเทศไทยเอาเงินรางวัลมาล่อหลอกให้หลง ซื้อสลากกินแบ่งเพียงราคาไม่กี่บาทแต่ให้รางวัลหลักล้าน เอารางวัลจำนวนมากมาล่อ แต่ขายเพียงไม่กี่บาท ยิ่งหวยเถื่อนยิ่งให้ราคาสูงมาก สูงจนคนอยากลองเล่น เผื่อบางทีโชคอาจจะเข้าข้างรวยแบบไม่ต้องทำงาน ฝันหวานไปวันๆ เดือนหนึ่งได้ฝันสองวัน ส่วนอีกยี่สิบกว่าวันหาเงินมาซื้อฝัน

       เดินผ่านศาลาหน้าวัดก็ได้ยินเสียงแว่วมาตามหลังว่า “วันนี้รวยครับ ล๊อตเตอรี่ครับ” หันกลับไปดู ชายวัยกลางคนขี่จักรยานขายสลากกินแบ่ง ยังเหลืออยู่อีกมาก
       ลองแกล้งถามว่า “เลข 22 มีอยู่ไหม” เขาตอบทันทีว่า “ไม่เหลือแล้วครับ เลขดัง เลขทะเบียนรถนายกฯ ไม่เหลือหรอกครับ ขายหมดเกลื้องแล้ว แต่ตัวอื่นขายไม่ออกเลยครับ”
       จึงบอกว่า “หากรู้ว่ามันจะออกตัวไหน ทำไมไม่เก็บไว้เองเล่า จะขายให้คนอื่นทำไม”
      “มันก็ไม่แน่หรอกครับ ที่ว่าแน่อาจจะไม่ใช่ หวยเมืองไทยคาดหวังล่วงหน้าไม่ได้ครับ เสี่ยงดวงเล่นๆ บางทีอาจจะรวยแบบทันใจก็ได้ครับ”
       ชายคนนั้นยังพยายามโฆษณาขายสลากกินแบ่งที่ยังเหลืออีกมาก พยายามทบทวนความจำว่าเมื่อคืนฝันว่าอย่างไรบ้าง จะได้คิดเป็นตัวเลข แต่ก็คิดไม่ออก จึงเดินผ่านไป ไม่นานก็มีเสียงแว่วตามมาอีก ตอนนี้เป็นเสียงผู้หญิง “หลวงพ่อช่วยด้วย ยังขายไม่หมดเลย” หันกลับไปดู มีแต่ตัวเลขประเภท 000 555 ประมาณนั้น

       กลับถึงกุฏิลองพิจารณาว่าในโลกนี้มีอะไรที่สำคัญกว่าทรัพย์สมบัติบ้าง มีคำตอบในพระไตรปิฎกหลายอย่างเช่น อริยทรัพย์เป็นธรรมะที่มีอุปการะมาก ดังที่แสดงไว้ในทสุตตรสูตร ทีฆนิกาย ปาฏิกวรรค (11/433) ความว่า “ธรรม 7 อย่างที่มีอุปการะมากได้แก่อริยทรัพย์ 7 คือ ทรัพย์คือศรัทธา ศีล หิริ โอตตัปปะ สุตะ จาคะ ปัญญา ธรรม 7 อย่างเหล่านี้มีอุปการะมาก”
       อีกอย่างหนึ่งการได้มาซึ่งทรัพย์นั้นมีแสดงไว้ในอาฬวกสูตร สังยุตตนิกาย สคาถวรรค (15/845) พระพุทธเจ้าได้ตอบคถามของอาฬวกยักษ์ เรื่องของการได้ทรัพย์ไว้ว่า “คนทำเหมาะเจาะ ไม่ทอดธุระ เป็นผู้หมั่น ย่อมหาทรัพย์ได้” ภาษาบาลีว่า “ปฏิรูปการี ธุรวา   อุฏฺฐาตา วินฺทเต ธนํ” การจะได้มาซึ่งทรัพย์สมบัติต้องทำงานให้เหมาะสม ไม่ทอดทิ้งงาน และมีความขยันหมั่นเพียร ทรัพย์สมบัติย่อมเกิดขึ้นได้ตามสมควร ส่วนทรัพย์ที่ได้มาจากการเสี่ยงโชคนั้น อาจจะมาจากบุญกรรมเก่าในอดีตที่เคยสร้างไว้สั่งสมไว้ พอได้โอกาสย่อมจะปรากฎขึ้นเอง
       ส่วนการได้ปัญญานั้นมีคำตอบไว้ว่า “บุคคลเชื่อธรรมของพระอรหันต์ เพื่อบรรลุนิพพาน ฟังอยู่ด้วยดีย่อมได้ปัญญา เป็นผู้ไม่ประมาท มีวิจาร” แปลมาจากภาษาบาลีว่า
                                “สทฺทหาโน อรหตํ        ธมฺมํ นิพฺพานปตฺติยา
                                 สุสฺสูสํ  ลภเต ปญฺญํ     อปฺปมตฺโต วิจกฺขโณ ฯ
       ส่วนปัญญานั้นเกิดได้หลายทาง ปัญญาเกิดจากการฟัง การคิด การภาวนาเพ่งพินิจ ย่อมสามารถสร้างปัญญาให้เกิดขึ้นได้

       ปัญญากับทรัพย์ถ้ามาพร้อมกันทั้งสองอย่างก็ถือว่ามีโชคมาก แต่ถ้าหากจะให้เลือกอย่างใกอย่างหนึ่งจะเลือกอะไร คงเลือกยาก มีการเปรียบเทียบความสำคัญระหว่างทรัพย์กับปัญญาไว้ว่าปัญญาประเสริฐกว่าทรัพย์ ดังที่แสดงไว้ในรัฐปาลสูตร มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ (13/451) แสดงไว้ว่า “ปัญญาจึงประเสริฐกว่าทรัพย์ ปัญญาเป็นเหตุถึงที่สุดในโลกนี้ได้ คนเป็นอันมาก ทำบาปกรรมเพราะความหลงในภพน้อยภพใหญ่เพราะไม่มีปัญญาเครื่องให้ถึงที่สุด สัตว์ที่ถึงการท่องเที่ยวไปมาย่อมเข้าถึงครรภ์บ้าง ปรโลกบ้าง ผู้อื่นนอกจากผู้มีปัญญานั้นย่อมเชื่อได้ว่า จะเข้าถึงครรภ์และปรโลก หมู่สัตว์ผู้มีบาปธรรม ละโลกนี้ไปแล้วย่อมเดือดร้อน เพราะกรรมของตนเองในโลกหน้า”
        ในเรื่องของทรัพย์เป็นเพียงส่วนเสริมของชีวิต มิใช่สาระสำคัญ เพราะสัตว์ทั้งหลายเป็นไปตามกรรม ดังที่แสดงไว้ว่า “สัตว์ย่อมไปตามกรรมที่ทำไว้ ทรัพย์อะไรๆ ย่อมติดตามคนตายไปไม่ได้ บุตร ภรรยา ทรัพย์ และแว่นแคว้นก็เช่นนั้น บุคคลย่อมไม่ได้อายุยืนด้วยทรัพย์ และย่อมไม่กำจัดชราได้ด้วยทรัพย์ นักปราชญ์ทั้งหลายกล่าวชีวิตนี้ ว่าน้อยนัก ว่าไม่เที่ยง มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา”
       วันหวยออกเดือนหนึ่งมีสองครั้ง เป็นความหวังของคนจนที่อยากรวย เป็นความฝันของของคนที่อยากมีเงิน และเป็นความหวังของการระดมทุนเพื่อหาเงินจากทางฝ่ายคนขาย ระหว่างคนขายกับคนซื้อใครจะเป็นฝ่ายได้หรือใครจะเป็นฝ่ายเสีย คำตอบแทบจะไม่ต้องคิดมากเลย คนขายย่อมมีโอกาสได้เงินมากกว่าคนซื้อแบบมองไม่เห็นฝุ่นในอัตราหนึ่งต่อร้อยหรือหนึ่งต่อพัน เมื่อใช้วิจารณญาณแล้ว น่าจะได้คำตอบ
       กำลังจะเดินออกจากห้องล๊อตเตอรีใบหนึ่งปลิวมาจากที่ไหนสักแห่ง หยิบขึ้นมาดูเป็นงวดวันที่ 16 สิงหาคม 2562 มาจากไหน ใครซื้อให้ หรือว่าไปเผลอหยิบมาตั้งแต่เมื่อไหร่ไม่ทราบ....
 

พระมหาบุญไทย  ปุญญมโน
16/08/62