ใกล้เทศกาลปีใหม่แล้ว กำลังวางแผนในการเดินทางไกล ไปไหนสักแห่งที่ไม่เคยไป ไปเพื่อเปิดหูเปิดตา หูได้ฟังเสียงจากภาษาที่ฟังไม่ออก ได้เห็นในสิ่งที่ไม่เคยเห็น แม้ว่าจะเป้นความธรรมดาสำหรับคนอื่นแต่สำหรับผู้ที่ไม่เคยไปสิ่งนั้นย่อมใหม่เสมอ ก่อนการเดินทางก็ต้องเตรียมตัวให้พร้อมออกกำลังกายบ้างด้วยการเดินทางใกล้ๆ เข้าป่าเดินเล่นในถ้ำเพื่อเตรียมความพร้อมของร่างกาย อย่างน้อยก็ต้องเผื่อไว้หากร่างกายไม่พร้อมการเดินทางไกลในครั้งนั้นจะหมดมนต์ขลังไปทันที
นอกจากจะต้องมีร่างกายที่พร้อม มีเงินเพียงพอในการใช้สอยแล้ว สิ่งหนึ่งที่มีความจำเป็นอย่างยิ่งในการเดินทางไปต่างประเทศคือหนังสือเดินทาง ซึ่งจะต้องมีอายุการใช้งานอย่างน้อยหกเดือน ปรกติสิ่งที่มักจะพกติดตัวอยู่เสมอคือหนังสือสุทธิสำหรับพระภิกษุสามเณรต้องเตรียมไว้ บางครั้งอาจจะถูกตำรวจขอตรวจสอบได้ กับอีกสิ่งหนึ่งคือหนังสือเดินทางซึ่งจะต้องมีไว้ถือไว้เผื่อมีกรณีให้ต้องเดินทางก็จะได้ใช้งานได้ทันท่วงที
หนังสือสุทธิถือเฉพาะในเมืองไทย แต่หากออกนอกประเทศก็จะต้องเป็นหนังสือเดินทาง ซึ่งมักจะไม่ค่อยได้ถือพร้อมกันเท่าใดนัก หนังสือสุทธิวางอยู่บนโต๊ะ แต่หนังสือเดินทางนี่สิอยู่ที่ไหนกัน พยายามค้นหามาสองวัน ทั้งจากตู้หนังสือ ตู้เก็บเอกสารสำคัญ หาเท่าใดก็หาไม่พบ พยายามคิดทบทวนว่าเราวางไว้ตรงไหน สอดไว้ในหนังสือเล่มใด เท่าที่คิดว่าจะเก็บไว้ก็หาหมดแล้ว แต่ยังหาไม่พบ แล้วจะเดินทางอย่างไรกัน
ในห้วงแห่งความคิด เมื่อหาไม่พบก็เลิกหา ไม่เดินทางไปต่างประเทศก็ได้ เดินทางในเมืองไทยก็ได้ วางแผนว่าน่าจะขึ้นเหนือไปเยี่ยมเพื่อนเก่าที่ไหนสักแห่ง น่าจะพอมีที่ให้พักกายพักใจได้บ้าง หรือไม่ก็กลับไปนอนเล่นในถ้ำฟังเสียงนกเสียงลมก็คงพอไหว หรือหากไม่มีที่ไปจริงๆก็อยู่ที่วัดนี่แหละ เขามีโครงการสวดมนต์ข้ามปี คงพอผ่านปีไปได้
แต่ในใจยังอยากจะไปต่างประเทศที่ไหนสักแห่ง อาจจะเป็นเมียนมาร์ ไปไหว้เจดีย์ชเวดากอง ไปชมทะเลเจดีย์ที่พุกาม ไปสักการะพระมหามัยมุนีที่เมือวงมัณฑเลย์ หรืออาจจะเลยไปถึงทะเลสาบอินเลก็ได้ ที่นั่นสภาพแวดล้อมสวยมาก หรือจะไปที่ประเทศลาวหลวงพระบาง เวียงจันทน์ จำปาสัก ซึ่งคิดดูอีกทีก็เคยไปแล้วไม่มีอะไรน่าตื่นเต้น
หากจะเดินทางไปยุโรป อเมริกา ต้องใช้เงินจำนวนมากซึ่งช่วงนี้มีแต่ไม่มากพอ คงต้องเป็นประเทศในแถบเอเซียนี่แหละ แต่จะเป็นที่ไหนนั้น ตอนนี้ต้องหาหนังสือเดินทางให้พบก่อน แต่สิ่งที่มีความสำคัญและจำเป็นในช่วงของการเดินทางตอนนี้อยู่ที่ไหนกัน
เมื่อหาหนังสือเดินทางไม่พบก็ไม่ต้องไปไหน อยู่ที่วัดนี่แหละไม่ต้องเสียเงินเสียทอง เก็บเงินไว้ค่อยเดินทางตอนมีเวลาหยุดหลายวัน แต่ปีใหม่หยุดยาวที่สุดแล้ว ความคิดยังวนเวียนกลับมาอีกครั้ง บอกตัวเองว่าเลิกคิดได้แล้ว แต่ยิ่งบอกยิ่งคิด กลับไปทำอย่างอื่นยังมีงานค้างอยู่คือต้องแก้ไขงานวิจัยชิ้นหนึ่ง เขียนบทความวิจัยเพื่อตีพิมพ์อีกเรื่องหนึ่ง ในที่สุดเมื่อทำงานอย่างอื่นก็ลืมเรื่องหนังสือเดินทาง
บัดดลนั้นมีคำถามเกิดขึ้นในใจว่า “เราเดินทางไปต่างประเทศครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่ ใช้กระเป๋าเดินทางใบไหน” กระเป๋าสีดำซุกอยู่ในห้องนี่เอง เดินไปเปิดดูหน่อย พอเปิดออกสิ่งของจิปาถะเช่นแผนที่การเดินทาง หนังสือคู่มือการเดินทาง และที่สำคัญหนังสือเดินทางแทรกอยู่ในกระเป๋าใบนั้นด้วย บันทึกครั้งสุดเดือนสิ่งหาคมสนามบินนาริตะ ญี่ปุ่น จากนั้นก็ไม่ได้เปิดกระเป๋าเดินทางอีกเลย
หากยังอยู่ในประเทศไทยหนังสือเดินทางเป็นเอกสารที่มีความจำเป็นน้อยที่สุด แต่ถ้าจะต้องเดินทางไปต่างประเทศหนังสือนเดินทางคือสิ่งที่ขาดไม่ได้ต้องมีติดตัวไว้เสมออย่าให้หาย เป็นสิ่งที่มีความจำเป็นในบางช่วงของเวลา ชีวิตมนุษย์ย่อมมีบางช่วงของเวลาที่มีความจำเป็นที่สุด อวัยวะบางอย่างแทบจะไม่ได้ใช้ประโยชน์อันใด แต่ในเวลาที่ต้องการก็ย่อมมีความจำเป็นอยู่เช่นกัน ใครบางคนไม่เคยอยู่ในสายตาของเรามาก่อน ไม่อยากมอง ไม่อยากพูดคุยด้วย แต่ในบางช่วงเวลา เขาอาจจะกลายเป็นคนที่สำคัญที่สุด มีความจำเป็นที่สุดก็ได้ คบกันไว้แม้จะไม่สนิทแต่ก็ไม่ให้ห่างเกินไป มีใครไม่รู้เคยกล่าวไว้ว่าหากอยากจะเจริญก้าวหน้าต้อง "อย่าอยู่ว่าง อย่าห่างผู้ใหญ่ แต่อย่าใกล้เกินไป" ผู้ใหญ่เหมือนไฟ เข้าใกล้ร้อน แต่อยู่ห่างจะถูกลืม อยู่ว่างคิดมาก หางานทำบ้างชีวิตจะรู้สึกเหมือนมีคุณค่าบ้าง
ในเวลาที่เราอยากจะจำให้มากที่สุด สิ่งที่เกิดขึ้นกลับลืมเลือนสิ่งที่อยากจำ แต่เวลาที่เราอยากลืมเลือนในบางเรื่องที่ไม่อยากจำ สิ่งนั้นกลับแจ่มชัด จะถือว่าเป็นโศกนาฎกรรมของมนุษย์อย่างหนึ่งได้หรือไม่ เรามักจะจำในสิ่งที่อยากลืม และมักจะลืมในสิ่งที่อยากจำ เมื่อไปต่อไม่ได้ ก็ต้องย้อนกลับไปที่จุดเริ่มใหม่ การเริ่มต้นไม่มีคำว่าสายเกินไป ชีวิตเริ่มต้นใหม่ได้เสมอ...เพียงแค่ต้องถามใจตนเองก่อนว่า..กล้าพอไหม
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
26/12/61