หน้า 3 จาก 3
ไซเบอร์วนาราม.เน็ต
ไซเบอร์วนาราม.
ไซเบอร์วนาราม.เน็ต
เว็บไซต์เพื่อพระพุทธศาสนา อารามหนึ่งบนโลกไซเบอร์
สรุปผลการวิจัย
1.ผลการวิจัยพบว่า ดอนหอยหลอดมีประโยชน์ต่อการท่องเที่ยว เพราะการที่จะมีนักท่องเที่ยวมาเยือนหรือไม่นั้นส่วนหนึ่งขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพ และปริมาณความสมบูรณ์ของหอยหลอด หากช่วงใดที่ปริมาณหอยที่ดอนหอยหลอดมีจำนวนน้อย นักท่องเที่ยวก็มักจะไม่เดินทางมาเที่ยว ปริมาณของหอยจึงเป็นส่วนหนึ่งของการดึงดูดนักท่องเที่ยว ทำให้เศรษฐกิจโดยรวมของชุมชนดีขึ้น อีกทั้งเป็นแหล่งที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวผู้ที่สนใจการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของ นิคม จารุมณี (2536:54) ที่กล่าวถึงประโยชน์การท่องเที่ยวที่สำคัญ คือการท่องเที่ยวเป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาด้านวัฒนธรรมและสังคม ทำให้นักท่องเที่ยวได้รับความรู้และได้สัมผัสโดยตรงกับผลสัมฤทธิ์จากจิตใจของมนุษย์ และทำให้ได้รับความรู้แล้วยังทำให้เกิดความเพลิดเพลินเป็นการส่งเสริมสุขภาพจิต อีกทั้งการท่องเที่ยวมีความสำคัญต่อประเทศหลายประการ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม เป็นที่ยอมรับกันว่าการท่องเที่ยวเป็นการสร้างรายได้และนำเงินตราเข้าประเทศ การท่องเที่ยวจึงมีผลต่อรายได้ประชาชาติ ลดภาวการณ์ขาดดุลชำระเงิน การท่องเที่ยวยังกระตุ้นให้เกิดการลงทุนในหลายสาขาสร้างงานรายได้ให้กับประชาชน เป็นการกระจายรายได้และสร้างความเข้าใจระหว่างประเทศอีกด้วย นอกจากนั้นการท่องเที่ยวทำให้บุคคลในท้องถิ่นมีรายได้จาการขายสินค้าเช่นผลิตภัณฑ์จากหอยหลอด เมื่อรายได้สังคมอยู่กันอย่างสันติ เพราะมีเศรษฐกิจดีประชาชนในชุมชนก็อยู่กันอย่างมีความสุข การท่องเที่ยวจึงมีประโยชน์และความสำคัญต่อบุคคล ต่อสังคมและเศรษฐกิจยังสอดคล้องกับแนวคิดของ ปวีณา โทนแก้ว(2542:54) ที่กล่าวถึงความสำคัญของการท่องเที่ยวว่า การท่องเที่ยวจัดเป็นกิจกรรมนันทนาการประเภทหนึ่งที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อมนุษย์คือ 1) ความสำคัญต่อบุคคล การท่องเที่ยวเป็นสื่อสร้างสรรค์ความสำราญ เพลิดเพลินใจแก่มนุษย์ อันเป็นการช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิต เป็นการเปิดโลกทัศน์ให้มีทัศนคติกว้างไกล สามารถรับและเข้าใจในสถานการณ์ที่เป็นจริง เสริมสร้างประสบการณ์ชีวิต ตลอดจนสถาปนาความเข้าใจอันดีระหว่างมนุษยชาติ เนื่องจากการท่องเที่ยวนำมาซึ่งโอกาสแห่งการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมของชนในชาติและนานาชาติ 2) ความสำคัญต่อสังคม การท่องเที่ยวก่อให้เกิดการสืบทอดทางวัฒนธรรม ตลอดจนการรักษาเอกลักษณ์ของชาติ นอกจากนั้นการท่องเที่ยวยังมีบทบาทที่สำคัญในการพัฒนาและนำความเจริญไปสู้ท้องถิ่นช่วยพัฒนาระบบคมนาคมขนส่ง สาธารณูปโภค มาตรฐานการครองชีพ ตลอดจนคุณภาพชีวิตที่ดี และ 3) ความสำคัญต่อเศรษฐกิจ การท่องเที่ยวเป็นแหล่งรายได้สำคัญในรูปเงินตราต่างประเทศช่วยสร้างเสถียรภาพให้กำดุลการชำระเงินของประเทศ กระตุ้นการสร้างงานและรายได้แก่ธุรกิจที่เกี่ยวข้อง ทั้งโดยตรงและโดยอ้อม ก่อให้เกิดการหมุนเวียนของเงินตรา และการกระจายรายได้แก่ท้องถิ่น รวมทั้งกระตุ้นการผลิตและธุรกิจบริการต่างๆ นักท่องเที่ยวที่มาเที่ยวดอนหอยหลอดส่วนมากต้องการชมความสมบูรณ์ของสภาพแวดล้อม ได้ลงไปหยอดหอยหลอดด้วยตนเองดังนั้นการจะพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญต้องอนุรักษ์ทรัพยากรไว้ให้มากที่สุดและจะต้องพัฒนาด้านอื่นเพื่อให้นักท่องเที่ยวได้รับความสะดวก
2. ผลการวิจัยพบว่า การมีส่วนร่วมของชุมชนในการฟื้นฟูดอนหอยหลอดเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว การฟื้นฟูสภาพแวดล้อมที่เคยเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของชุมชนให้กลับมามีความสมบูรณ์ทางธรรมชาติ นั้น ต้องอาศัยการมีส่วนร่วมมือของประชาชนจึงจะสำเร็จได้ สอดคล้องกับแนวคิดของทะนงศักดิ์ คุ้มไข่น้ำ(2540:93) ได้อธิบายความหมายของการมีส่วนร่วมของประชาชนไว้ดังนี้การมีส่วนร่วมของประชาชน หมายถึง กระบวนการให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมเกี่ยวข้องในการดำเนินงานพัฒนา ร่วมคิด ร่วมตัดสินใจแก้ไขปัญหาของตนเอง ร่วมใช้ความคิดสร้างสรรค์ ความรู้ ความชำนาญ ร่วมกับการใช้วิทยากรที่เหมาะสม และสนับสนุนติดตามผลการปฏิบัติงานขององค์กรและเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง
3. ผลการวิจัยพบว่า การบูรณาการหลักธรรมในการฟื้นฟูดอนหอยหลอดเพื่อการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขนั้น สมาชิกของกลุ่มอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอดทั้งหมดมีหลักธรรม คือ สัจจะ ความจริงใจ การข่มใจ การอดทนอดกลั้นและการเสียสละ ซึ่งกลุ่มสมาชิกของกลุ่มอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอดได้นำหลักธรรมในฆราวาสธรรมมาใช้ในการทำงานและการดำเนินชีวิต จึงทำให้กลุ่มอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอดประสบความสำเร็จในการปฏิบัติงานเป็นอย่างดี จนทำให้ดอนหอยหลอดกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ซึ่งมีองค์ประกอบตามที่การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย(2539:13) ได้กำหนดองค์ประกอบของการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ไว้ว่ามีองค์ประกอบ 3 ประการ คือ 1) ต้องเป็นการสร้างจิตสำนึกเกี่ยวกับการอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม 2) ต้องสนองตอบความพึงพอใจของนักท่องเที่ยว 3) ต้องให้เกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่นและการกระจายอำนาจ
การนำหลักธรรมทางศาสนามาบูรณาการกับวิถีชีวิตของชุมชนตลอดจนวัฒนธรรมประเพณี ความเชื่อของชาวบ้านนั้น ส่วนหนึ่งอาศัยพิธีกรรมทางศาสนาคือพิธีสืบชะตาดอนหอยหลอดซึ่งจัดขึ้นทุกปีโดยกำหนดวันเวลาไว้ชัดเจนคือวันที่ 22 เมษายน ของทุกปีซึ่งเป็นวันคุ้มครองโลกได้นำมาใช้ในการฟื้นฟูและอนุรักษ์ดอนหอยหลอด ประชาชนในชุมชนดอนหอยหลอดทุกหมู่เหล่าทั้งผู้นำทางศาสนา ผู้นำชุมชน ชาวบ้านต่างก็พร้อมใจกันมาร่วมงาน เป็นการแสดงออกของความสามัคคี และยังพร้อมใจกันรักษาสัจจะว่าจะไม่ทำการหยอดหอยในวันนั้น การกระทำดังกล่าวยังเป็นการเสียสละทั้งเวลาและรายได้อันจะพึงได้ ทั้งสัจจะและการเสียสละเป็นหลักธรรมที่เรียกว่าฆราวาสธรรมซึ่งประกอบด้วยธรรมสี่ประการคือ 1) สัจจะ คือ ความซื่อสัตย์ จริงใจ พูดจริงทำจริง ซื่อตรง ประชนชนในชุมชนต้องรักษาสัจจะที่ให้ไว้แก่กันว่าจะเคารพกฎกติกาที่ชุมชนร่วมกันกำหนดไว้ 2) ทมะ คือ การฝึกตน ต้องฝึกฝนตนเอง ควบคุมจิตใจ ปรับตัวฝึกนิสัยไม่หยอดหอยด้วยวิธีที่ผิดแม้จะได้ผลตอบแทนมากกว่า ต้องหยอดหอยตามที่กลุ่มกำหนดไว้เท่านั้น ซึ่งจะเป็นการรักษาสภาพแวดล้อมให้คงอยู่กับชุมชนต่อไปนานๆ 3) ขันติ คือ ความอดทน ต้องอดทนต่ออำนาจแห่งความอยาก ซึ่งหากอยากได้มากจนเกินไปก็จะทำผิดกฎระเบียบ ดังนั้นจึงต้องมีจิตใจเข็มแข็ง ทนทานไม่หวั่นไหว 4) จาคะ คือ ความเสียสละ ประชาชนในชุมชนต้องเสียสละความสุขสบายและผลประโยชน์ส่วนตน เพื่อทำการฟื้นฟูดอนหอยหลอดให้กลับพลิกฟื้นคืนสู่สภาพที่สมบูรณ์อีกครั้ง พิธีสืบชะตาดอนหอยหลอดซึ่งทุกคนจะต้องเสียสละเวลามาร่วมงานและหยุดประกอบอาชีพในการหยอดหอยอย่างน้อยหนึ่งวัน แม้ว่าการฟื้นฟูดอนหอยหลอดเพื่อให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวจะไม่ใช้หลักธรรมข้อใดข้อหนึ่งโดยตรง แต่ก็แฝงอยู่ในจิตใจแห่งความจริงใจและเสียสละตลอดจนต้องอาศัยความอดทนในการรอคอยให้สภาพแวดล้อมกลับคืนสู่ความสมบูรณ์ จะต้องข่มใจไม่ละเมิดกฎกติกาที่ชุมชนร่วมกันบัญญัติไว้อันเป็นหลักธรรมในฆราวาสธรรม เมื่อชุมชนรักษากติกาของสังคมก็จะทำให้การดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขตามสมควรแก่อัตภาพ
ข้อเสนอแนะ
ผลการวิจัยพบว่าดอนหอยหลอดมีประโยชน์ต่อการท่องเที่ยวจึงข้อเสนอแนะไว้เป็นสามระดับดังนี้
1.ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายผลการวิจัยพบว่าการฟื้นฟูดอนหอยหลอดนั้นจะต้องได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน โดยเฉพาะสถาบันหลักทั้งสามสถาบันคือสถาบันชาติ สถาบันศาสนา และสถาบันพระมหากษัตริย์ ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบล หมู่บ้าน จึงมีข้อเสนอแนะสำหรับผู้บริหารว่าทุกหน่วยงานต้องให้ความร่วมมือกัน
2. ข้อเสนอแนะสำหรับผู้ปฏิบัติ
2.1 ผลการวิจัยพบว่าความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งนิเวศน์ ความหลากหลายทางชีวภาพ ปริมาณของหอยในดอนหอยหลอดมีส่วนในการส่งเสริมการท่องเที่ยวต่อดอนหอยหลอด จึงมีข้อเสนอแนะสำหรับคณะกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูและองค์การบริหารเทศบาลดอนหอยหลอดว่า ควรจะต้องร่วมมือกันในการอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอดให้คงสภาพแห่งความสมบูรณ์ไว้
2.2 ผลการวิจัยพบว่าการฟื้นฟูดอนหอยหลอด ควรได้รับการขยายไปยังสัตว์น้ำและพืชพันธุ์อื่นๆ จึงมีข้อเสนอแนะว่า ประชาชนในตำบลอื่น ๆ ควรเข้าร่วมกลุ่มอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอดหรือจัดตั้งกลุ่มฟื้นฟูและอนุรักษ์พันธุ์พืช สัตว์ต่างๆขึ้นในชุมชน
2.3 ผลการวิจัยพบว่าสภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ การนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาใช้ในการทำงานและการดำเนินชีวิต บางครั้งแม้จะไม่ได้สอนตรงๆ แต่ก็นำไปบูรณาการกับเรื่องอื่นๆ โดยผ่านพิธีกรรมทางศาสนา มีส่วนทำให้ประชาชนดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข จึงมีข้อเสนอแนะว่าหน่วยงานทางราชการ องค์กรเอกชน องค์กรทางศาสนา ควรเข้ามามีส่วนร่วมให้มากขึ้น
3. ข้อเสนอแนะสำหรับการศึกษาวิจัยครั้งต่อไป
3.1 ควรศึกษาวิจัยเกี่ยวกับเรื่องการฟื้นฟูพันธุ์พืช สัตว์น้ำต่างๆในบริเวณดอนหอยหลอด
3.2 ควรศึกษาวิจัยเกี่ยวกับวัฒนธรรมประเพณี เช่น พิธีสืบชะตาดอนหอยหลอด เป็นต้น
3.3 ควรศึกษาวิจัยเกี่ยวกับความร่วมมือขององค์กรต่างๆ ในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และการดำเนินชีวิตที่มีความสุข
บรรณานุกรม
กรมการศาสนา กระทรวงศึกษาธิการ.พระไตรปิฎกไทยฉบับหลวง เล่มที่ 15. กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์การศาสนา,2514.
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. สรุปนโยบายการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เล่มที่ 10. กรุงเทพฯ : การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย , 2539.
ทะนงศักดิ์ คุ้มไข่น้ำ. หลักการพัฒนาชุมชน. ขอนแก่น: ภาควิชาพัฒนาสังคม คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 2540.
นิคม จารุมณี.การท่องเที่ยวและการจัดการอุตสาหกรรมท่องเที่ยว.กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมการศาสนา,2536.
วารสารมนต์รักแม่กลอง ปีที่ 3 ฉบับที่ 8 ออกเดือนพฤษภาคม 2553 หน้า 49.
สำนักงานประชาสัมพันธ์จังหวัดสมุทรสงคราม.สมุทรสงคราม.หัวหินสาร, มปพ.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนานาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 11 (พ.ศ.2555-2559) ยุทธศาสตร์การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ยั่งยืน.กรุงเทพฯ: 2554.
สัมภาษณ์นายภานุวัฒน์ คงรักษา ประธานกลุ่มอนุรักษ์และฟื้นฟูดอนหอยหลอด (สัมภาษณ์วันที่ 7 พฤษภาคม 2557)
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน,ดร.
ประธานสาขาวิชาพุทธศาสนาและปรัชญา
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
Phramaha Boonthai Punnamano, Dr.
President of Program in Buddhism and Philosophy
Graduate School of Mahamakut Buddhist University
E-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.