ความรักมิใช่ว่าจะเกิดขึ้นระหว่างมนุษย์กับมนุษย์เสมอไป บางครั้งมีความรักระหว่างคนกับสัตว์ที่คนหลายคนเกลียดกลัวไม่กล้าเข้าใกล้ แต่มีบางคนที่อยู่ด้วยกันกับสัตว์ร้ายได้อย่างสันติ ความรักประเภทนี้หาคำอธิบายได้ยาก เพราะเป็นความรักระหว่างคนกับงูจงอาง ความรักเกิดขึ้นได้แม้ต่างเผ่าพันธุ์
รักไร้พรมแดนระหว่างลุงคำกับลำยอง
เธอชื่อลำยองอายุ ๕๐ กว่าปี หากเป็นคนก็คงอยู่ในวัยกลางคน ลุงคำ(ชื่อสมมุติ)บอกว่าผมกับลำยองอยู่ด้วยกันมานานถึง ๕๐ ปีแล้ว ลุงคำเล่าว่า “ผมกับลำยองเหมือนพ่อกับลูก เธอไม่เคยทำร้ายผมเลย เวลามีการแสดงจะแสดงอย่างเต็มที่ แต่เวลาพักเธอก็พักอยู่กับผม ลำยองเหมือนเป็นลูกสาวผมคนหนึ่ง"
ลำยองเป็นงูจงจางเพศเมีย มีหน้าที่แสดงกับลุงคำ อายุเกิน ๗๐ ปีแล้ว ที่บ้านโคกสง่า ตำบลทรายมูล อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น ทั้งสองมีความผูกพันรักใคร่ประหนึ่งญาติสนิท เวลาที่ลำยองไม่สบายก็ลุงคำก็รักษาลำยองประหนึ่งลูกสาวคนหนึ่ง
บ้านโคกสง่าได้ชื่อว่าเป็นหมู่บ้านงูจงอาง แต่เดิมมีอาชีพขายยาสมุนไพรควบคู่กับการทำนามาแต่รุ่นปู่ย่าตายาย ต่อมาพ่อใหญ่เคน ยงลา หมอยาบ้านโคกสง่าจึงได้คิดหางูเห่ามาแสดง เพื่อเป็นการดึงดูดคนมาดู แทนที่จะต้องเดินไปขายยาในทุกๆ หมู่บ้านเช่นเคย ปรากฏว่าการแสดงประสบความสำเร็จ สามารถเรียกคนมาดูได้มากพอสมควร ต่อมาจึงเปลี่ยนมาใช้งูจงอางแสดงแทน และถ่ายทอดวิชาแสดงงูให้คนในหมู่บ้าน เมื่อว่างเว้นจากการเกษตร ชาวบ้านจะรวมกลุ่มเดินทางออกเร่แสดงงูเพื่อขายยาสมุนไพร
การแสดงจะจัดขึ้นบริเวณลานวัดศรีธรรมา และรอบๆ บริเวณก็จะมีการจัดนิทรรศการเกี่ยวกับงูจงอาง รวมทั้งมีโรงเรือนเพาะเลี้ยงงูจงอางอยู่ด้วย ปัจจุบันการแสดงงูจงอางบ้านโคกสง่าเป็นที่รู้จักกันแพร่หลายมาก ชาวบ้านเกือบทุกหลังคาเรือนจะเลี้ยงงูจงอางไว้ใต้ถุนบ้าน มีการจัดแสดงหลายรูปแบบเพื่อดึงดูดให้คนสนใจยิ่งขึ้นเช่นการแสดงละครงูตามจังหวะเพลง การชกมวยระหว่างคนกับงูจงอาง มีการจัดแสดงงูของชมรมผู้เลี้ยงงูจงอางแห่งประเทศไทย และมีงูสายพันธุ์ต่าง ๆ เลี้ยงไว้ในกรงพร้อมป้ายนิทรรศการให้ความรู้เกี่ยวกับงู
ในช่วงเทศกาลสงกรานต์บ้านโคกสง่ามีการจัดกิจกรรมวันงูจงอาง ระหว่างวันที่ ๑๓-๑๕ เมษายน ของทุก ๆ ปี เช่นการเจริญพระพุทธมนต์การสรงน้ำพระ ขบวนแห่พระพุทธรูป แห่สงกรานต์แห่งูจงอางไปตามถนนรอบหมู่บ้านสิ้นสุดที่เวทีแสดงวัดศรีธรรมา มีพิธีบายศรีสู่ขวัญ ประกวดธิดางูจงอาง การแสดงศิลปะการต่อสู้ระหว่างคนกับงูจงอางครั้งยิ่งใหญ่ เปิดเวทีแสดงศิลปะการต่อสู้ระหว่างคนกับงูจงอางให้ชมหลายสิบคู่ ใครไม่เห็นวันสงกรานต์ระหว่างคนกับงูไปดูได้
ลุงคำกับลำยองยังคงเปิดการแสดงทุกวันที่มีนักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือน ความรักความผูกพันระหว่างคนกับงูจงอาง บางครั้งก็หาคำอธิบายไม่ได้ แม้จะเป็นเพียงการแสดง แต่ภาพการฉกของงูจงอางก็ทำให้ผู้ชมตื่นเต้น กลัวว่าลุงคำอาจพลั้งเผลอโดนลำยองกัดตาย เพราะมีคำสุภาษิตของไทยบทหนึ่งว่า “หมองูมักจะตายเพราะงู”
ลุงคำและลำยองเป็นความรักอีกแบบหนึ่งอยู่เหนือคำอธิบาย รักระหว่างคนกับงูจงอางอยู่ด้วยกันอย่างสันติสุข พิษร้ายที่อาจทำให้ตายได้ทุกเมื่อ แต่ความรักความผูกพัน แม้พิษร้ายก็พ่ายความรัก รักของทั้งสองเป็นรักที่ไร้พรมแดนอย่างแท้จริง รักแบบนี้เกิดได้ไม่มากนัก ใครจะรักเชิญตามสบาย รักกับตายอยู่ใกล้กัน
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
เรียบเรียง
๐๘/๐๒/๕๓