การแข่งขันฟุตบอลโลกที่แอฟริกาใต้ในครั้งนี้ นอกจากเกมส์การแข่งขันแล้วสีสันของกองเชียร์ก็น่าดู โดยเฉพาะเครื่องเป่าที่เรียกว่าวูวูเซลา เมื่อมีคนเป่าจำนวนมากจนฟังไม่ได้ศัพท์จับอะไรไม่ได้เรื่อง ดูเหมือนว่าในช่วงนี้คนบ้าบอลจะต้องนอนดึก นานทีปีหนมีแข่งขันกันทีต้องรีบดู สงสารแต่คนที่ติดจานสีดำแล้วรับสัญญาณไม่ได้ พอไปหาซื้อเสาที่เรียกว่าหนวดกุ้งช่วงนี้สินค้ากลับไม่มีขาย บางทีเงินก็ซื้อไม่ได้ทุกอย่าง สิ่งหนึ่งที่เห็นของกองเชียร์คือความสนุกสนาน ซึ่งดูเหมือนว่าแทบทุกคนจะหยุดความเศร้าโศกไว้ชั่วคราวหันหน้าหาความเพลิดเพลินจากการชมกีฬาฟุตบอลกันอย่างเต็มที่ ยกเว้นแต่คนที่ไม่ชอบก็น่าเห็นใจ
ในพระพุทธศาสนาได้แสดงไว้ว่าความเพลินเพลินเป็นเครื่องประกอบโลกไว้ดังที่ปรากฏในสัญโญชนสูตร สังยุตตนิกาย สคาถวรรค (15/184/47)ครั้งหนึ่งเทวดาเกิดความสงสัยได้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าและได้ทูลถามว่า “โลกมีอะไรหนอเป็นเครื่องประกอบไว้ อะไรหนอเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น เพราะละขาดซึ่งธรรมอะไรจึงเรียกว่านิพพาน”
พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า “โลกมีความเพลิดเพลินเป็นเครื่องประกอบไว้ วิตกเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น เพราะละตัณหาเสียได้ขาด จึงเรียกว่านิพพาน”
ความเพลินเพลินเป็นเครื่องผูกโลกไว้ ดังที่ปรากฏในพันธนสูตร สังยุตตนิกาย สคาถวรรค (15/186/47) ครั้งหนึ่งมีเทวดาเกิดความสงสัยได้เข้าไปทูลถามพระพุทธเจ้าว่า “โลกมีอะไรหนอเป็นเครื่องผูกไว้ อะไรหนอเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น เพราะละเสียได้ซึ่งอะไร จึงตัดเครื่องผูกได้หมด”
พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสตอบเทวดาว่า “โลกมีความเพลิดเพลินเป็นเครื่องผูกไว้ วิตกเป็นเครื่องเที่ยวไปของโลกนั้น เพราะละตัณหาเสียได้ขาด จึงตัดเครื่องผูกได้หมด”
ในอิจฉาสูตร สังยุตตนิกาย สคาถวรรค (15/195/48) พระผู้มีพระภาคได้แสดงไว้ว่า “โลกอันความอยากผูกไว้ เพราะกำจัดความอยากเสียได้จึงหลุดพ้น เพราะละความอยากได้ขาด จึงตัดเครื่องผูกได้ทั้งหมด
ในพระสูตรสามสูตรนี้มีคำที่น่าพิจารณาสองคำคือ “เครื่องประกอบ และเครื่องผูก” ในการทำอาหารสิ่งที่ทำให้อาหารมีรสชาติอร่อยหรือไม่อร่อย นอกจากจะมาจากฝีมือของพ่อครัวแล้ว อีกส่วนหนึ่งคือเครื่องปรุงหรือเครื่องประกอบ ถ้าเครื่องปรุงดีจะทำให้อาหารมีรสดีน่ารับประทาน
ในชีวิตมนุษย์ก็คล้ายกับการประกอบอาหาร เพราะชีวิตจะมีความสุขหรือทุกข์ส่วนหนึ่งก็มาจากเครื่องปรุงหรือเครื่องประกอบเหมือนกัน ถ้าได้เครื่องปรุงดีก็ทำให้ชีวิตมีรสชาติ ความเพลิดเพลินจึงเป็นเหมือนเครื่องประกอบและเครื่องผูกที่ทำให้โลกน่าอยู่ขึ้น พระพุทธเจ้าทรงตอบเทวดาว่าความเพลิดเพลินเป็นเครื่องประกอบโลกและเครื่องผูกโลกไว้
คำว่า “โลก” ท่านแสดงไว้สองความหมายคือโลกคือหมู่สัตว์รวมถึงมนุษย์ด้วย และโลกคือแผ่นดิน ในที่นี่น่าจะหมายถึงหมู่สัตว์คือมนุษย์นั่นแหละ เพราะมนุษย์ต่างแสวงหาความเพลิดเพลินด้วยอำนาจแห่งความอยาก จึงทำให้โลกนี้น่าอยู่ขึ้น สัตว์เหล่าอื่นคงฟังดนตรีไม่เป็น แต่เคยเห็นสุนัขบางตัวเต้นรำประกอบเสียงเพลง นั่นอาจเป็นเพราะชาติก่อนเคยเกิดเป็นมนุษย์ พอชาตินี้แม้เกิดเป็นสุนัขเมื่อได้ยินเสียงเพลงอาจทำให้ระลึกถึงอดีตชาติได้ เสียดายแต่สุนัขพูดไม่ได้ ถ้าพูดได้จะไปสัมภาษณ์และขอให้สุนัขตัวนั้นเล่าอดีตชาติให้ฟัง.......
มนุษย์ถ้าไม่มีความสนุกสนานเพลิดเพลินเลยคงดูห่อเหี่ยว เศร้าสร้อย หงอยเหงา บางคนถึงกับไม่อยากอยู่ในโลกนี้ด้วยซ้ำไป แต่ถ้าติดอยู่ในความเพลิดเพลินมากเกินไปก็อาจทำให้ลุ่มหลงมัวเมา ทำให้ยากที่จะถอนตัวจากความเพลิดเพลินได้ ดังนั้นจึงควรมีความเพลิดเพลินอย่างพอเหมาะจะไม่ได้ถูกผูกจนแน่นแก้ไม่หลุด อย่าวิตกกังวลจนเกินเหตุ ดูฟุตบอลให้สนุกก็สุขได้
แทบทุกชาติทุกภาษาจะมีวิธีหาความเพลิดเพลินให้กับตนเอง มนุษย์ต้องมีดนตรีในหัวใจดังที่มีคำประพันธ์บทหนึ่งของพระราชนิพนธ์แปลในรัชกาลที่ 6 ทรงประพันธ์ไว้ว่า "ชนใดไม่มีดนตรีกาล ในสันดานเป็นคนชอบกลนัก อีกใครฟังดนตรีไม่เห็นเพราะ เขานั้นเหมาะคิดขบถอัปลักษณ์" แต่ละชาติจึงมีดนตรีอันแสดงถึงความสนุกสนานเพลิดเพลินไว้เป็นเอกลักษณ์ประจำชาติ เสียงวูวูเซลาอาจทำให้คนอีกหลายชาติฟังแล้วรำคาญ แต่สำหรับชาวแอฟริกาแล้ว นั่นคือความสนุกสนานเพลิดเพลินโดยแท้
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
18/06/53