เมื่อวานวันธรรมสวนะ นายสด แดงเอียด อธิบดีกรมการศาสนา พร้อมด้วยข้าราชการ เจ้าหน้าที่จากกรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรมมาฟังเทศน์ที่พระอุโบสถ วัดมัชฌันติการาม กรุงเทพมหานคร ท่านเจ้าอาวาสได้มอบหมายให้หลวงตาไซเบอร์เป็นองค์แสดงธรรมเทศนาต่อหน้าท่านอธิบดีและบรรดาข้าราชการจากอีกหลายหน่วยงานที่เข้าร่วมโครงการ
กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรมได้จัดโครงการเข้าวัดปฏิบัติธรรมในวันธรรมสวนะตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 โดยเริ่มต้นจากวันธรรมสวนะในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา ต่อมาก็ได้ขยายเป็นวันธรรมสวนะตลอดปี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อกระตุ้นเตือนให้พุทธศาสนิกชนได้เข้าวัดปฏิบัติธรรมและเพื่อเป็นการสืบต่อวัฒนธรรมไทยในทางพระพุทธศาสนา มีหลายหน่วยงานเข้าร่วมโครงการด้วย วันนี้มีข้าราชการจากกรมการบินพลเรือน เปรียญธรรมสมาคม และสำนักงานตรวจเงินแผ่นดิน มาร่วมฟังพระธรรมเทศนาด้วย
ฟังจากคำบอกเล่าของเจ้าหน้าที่กรมการศาสนาบอกว่า อธิบดีกรมการศาสนาไปฟังธรรมเทศนาประจำทุกวันพระ โดยไม่เลือกว่าวัดนั้นจะเล็กหรือใหญ่ เป็นวัดหลวงหรือวัดราฎษร์ ท่านอธิบดีนั่งฟังอย่างสนใจ สงบนิ่ง แต่องค์แสดงธรรมเริ่มมีอาการไม่สงบเสียเอง แม้วัดจะอยู่ในกรุงเทพมหานคร แต่ก็ตั้งอยู่ชายแดน เป็นเหมือนวัดบ้านนอก คนที่มาฟังธรรมเทศนาในวันพระส่วนมากก็เป็นชาวบ้าน ไม่เคยมีคนระดับอธิบดีที่มาฟังเทศน์อย่างเป็นทางการอย่างนี้มาก่อน กัณฑ์เทศน์ก็เขียนไม่ทันจึงได้เทศน์ตามอารมณ์ของคนเทศน์คือคิดอะไรได้ก็เทศน์ไปโดยไม่มีตำราแต่ประการใด หลวงตาไซเบอร์ชอบเขียนแต่ไม่ชอบพูด
เนื่องจากไม่รู้มาก่อนว่าท่านอธิบดีจะมาเยี่ยมวัดและถือโอกาสฟังธรรมะ เนื้อหาที่แสดงในวันนี้ส่วนหนึ่งก็นำมาจากที่เขียนไว้ และคิดว่าจะนำเผยแผ่ในเว็บไซต์ไซเบอร์วนารามในวันต่อไปจึงได้นำมาแสดงได้ยกคุณสมบัติของอุบาสกอุบาสิกาขึ้นแสดงสรุปความว่า “อุบาสก อุบาสิกา” แปลว่าผู้เข้าใกล้พระรัตนตรัย มีผู้สรุปหน้าที่ของอุบาสกอุบาสิกาไว้สั้นๆว่า “ต้องเกื้อกูลพระ กระทำบุญ คุ้นพระศาสนา เป็นอุบาสกอุบาสิกาชั้นนำ เอาใจใส่บำรุงพระพุทธศาสนา”
สาระสำคัญนี้มาจากจัณฑาลสูตร อังคุตรนิกาย ปัญจกนิบาต (22/175/184) ได้แสดงคุณสมบัติของอุบาสกอุบาสิกาที่ไม่ดีไว้ความว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย อุบาสกผู้ประกอบด้วยธรรมห้าประการ ย่อมเป็นอุบาสกผู้เลวทราม เศร้าหมอง และน่าเกลียดคือ(1) อุบาสกเป็นผู้ไม่มีศรัทธา (2) เป็นผู้ทุศีล (3) เป็นผู้ถือมงคลตื่นข่าว เชื่อมงคล ไม่เชื่อกรรม (4) แสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนา(5) ทำการสนับสนุนในที่นอกศาสนานั้น
ส่วนคุณสมบัติของอุบาสกอุบาสิกาที่ดีนั้นทรงแสดงไว้ว่า“ดูกรภิกษุทั้งหลาย อุบาสกผู้ประกอบด้วยธรรมห้าประการย่อมเป็นอุบาสกแก้ว อุบาสกปทุม อุบาสกบุณฑริกคือ(1) อุบาสกย่อมเป็นผู้มีศรัทธา (2) เป็นผู้มีศีล (3) เป็นผู้ไม่ถือมงคลตื่นข่าว เชื่อกรรมไม่เชื่อมงคล (4) ไม่แสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนา (5) ทำการสนับสนุนในศาสนา
นอกจากนั้นในหานิสูตร อังคุตรนิกาย สัตตกนิบาต (23/27/26) ยังแสดงความเสื่อมและความเจริญของอุบาสกอุบาสิกา ความว่า “ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเจ็ดประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่อุบาสกคือ (1) อุบาสกขาดการเยี่ยมเยียนภิกษุ (2) ละเลยการฟังธรรม (3) ไม่ศึกษาในอธิศีล (4) ไม่มากด้วยความเลื่อมใสในภิกษุทั้งที่เป็นเถระทั้งเป็นผู้ใหม่ ทั้งปานกลาง (5) ตั้งจิตติเตียนคอยเพ่งโทษฟังธรรม (6) แสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนานี้ (7) ทำสักการะก่อนในเขตบุญภายนอกศาสนานี้ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเจ็ดประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความเสื่อมแก่อุบาสก
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ธรรมเจ็ดประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่อุบาสก คือ (1) อุบาสกไม่ขาดการเยี่ยมเยียนภิกษุ (2) ไม่ละเลยการฟังธรรม (3) ศึกษาในอธิศีล (4) มากด้วยความเลื่อมใสในภิกษุทั้งที่เป็นเถระ ทั้งเป็นผู้ใหม่ ทั้งปานกลาง (5) ไม่ตั้งจิตติเตียน ไม่คอยเพ่งโทษฟังธรรม (6) ไม่แสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนานี้ (7) กระทำสักการะก่อนในเขตบุญในศาสนานี้
ดังนั้นการจะเป็นอุบาสกอุบาสิกาที่ได้ชื่อว่าเป็นผู้เข้าใกล้พระรัตนตรัยได้นั้นจึงต้องมีหลักการเบื้องต้นคือต้องมีคุณสมบัติตามที่ปรากฎในจัณฑาลสูตรและหานิสูตร จะนำไปสู่ความเสื่อมหรือไม่เสื่อมนั้นต้องพิจารณาตามหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าแสดงไว้ คนส่วนมากอยากเป็นคนรวยมากกว่าเป็นคนดี อยากเป็นเศรษฐีมากกว่าเป็นสาธุชน หากอุบาสกอุบาสิกาเป็นทั้งคนรวยและคนดี เป็นทั้งเศรษฐีและสาธุชน ศาสนาก็จะมีความมั่นคงเป็นที่พึ่งของชาวโลกต่อไปอีกนาน ที่สำคัญอย่าให้ชั่วเกินโปรด อย่าคดเกินดัด การจะทำอะไรต้องคิดก่อนทำ ดังที่มีผู้ประพันธ์เป็นคำกลอนไว้ว่า
ก่อนจะทำสิ่งใดใจต้องคิด ถูกหรือผิดทำอย่างนี้ดีหรือไม่
ถ้าเห็นว่าไม่ดีมีโทษภัย อย่าทำไปส่งส่งคงไม่งาม
เมื่อคิดแล้วตรองไตร่จนได้ที่ ว่าทำดีได้ดีไม่มีห้าม
ขอเพียงแต่พินิจดูอย่าวู่วาม คงเสร็จตามความหวังดั่งตั้งใจ ฯ
การแสดงธรรมเทศนาในวันธรรมสวนะต่อหน้าท่านอธิบดีกรมการศาสนาจบลงด้วยคำกลอนนี้ หากคิดว่ากำลังแสดงธรรมต่อหน้าคนทั่วไปก็ไม่เป็นไร แต่เมื่อใดคิดว่ามีผู้มีวาสนาบารมีมานั่งฟังมักจะรู้สึกเกรง ส่วนการเขียนธรรมะประจำวันในเว็บไซต์รู้สึกมีความสุขในขณะที่ทำ เพราะคนเขียนและคนอ่านไม่เห็นหน้ากัน.......การแสดงธรรมในวันพระนี้จึงจบลงด้วยเนื้อหาดังที่ได้สรุปมานี้แล.....ภาพประกอบจากสถานที่จริงก็หาไม่ได้ เพราะขึ้นธรรมมาสน์แล้วหากถ่ายภาพเองคงดูไม่จืด.... เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้....
พระมหาบุญไทย ปุญญมโน
22/04/53