การมีโรคมากหรือการมีโรคน้อยตามวิถีแห่งกรรม

          การที่จะทำตนให้เป็นผู้ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บนั้นนับว่าเป็นเรื่องที่ยากอย่างยิ่ง เพราะแม้จะระมัดระวังอย่างไร โรคภัยไข้เจ็บก็มักจะจรมาจนได้ ไม่เป็นโรคอย่างหนึ่งก็เป็นอย่างหนึ่ง แม้จะมีผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจำนวนมากคอยให้คำแนะนำ แต่คนก็ยังเจ็บป่วย เชื้อโรคก็มักจะกลายพันธุ์แปรเปลี่ยนไปจนการผลิตยาเพื่อรักษาตามแทบไม่ทัน บุคคลที่เกิดมาแล้วไม่มีโรคนับว่าเป็นผู้ที่โชคดีที่สุด การไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ 

          สมัยก่อนมีโรคมาลาเรีย หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าโรคไข้ป่า ชาวบ้านสมัยก่อนมีความเชื่อว่าเป็นโรคที่เกิดจากผีสางเทวดา การรักษาจึงต้องอ้อนวอนบรวงสรวงผีสางเทวดา บางคนก็หาย บางคนก็เสียชีวิต   ปัจจุบันความเชื่อเรื่องผีสางถูกทำให้กลายเป็นเรื่องไร้สาระ เพราะไม่สามารถพิสูจน์ได้ด้วยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ การเซ่นสรวงบูชาผีทั้งหลายก็ถูกปรับเปลี่ยนหรือถูกยกเลิกไป รวมถึงยาสมุนไพรที่ชาวบ้านเคยใช้รักษาโรคบางอย่างได้ ก็ถูกขึ้นทะเบียนเป็นยาเสพติดบ้าง ของต้องห้ามบ้าง เหมือนกับเป็นการบังคับให้เชื่อในวิธีการที่ทันสมัยว่าสามารถรักษาได้ทุกอย่าง แต่ข้อเท็จจริงที่พบเห็นคือเชื้อโรคทั้งหลายก็ยังมีอยู่ พอมียารักษาได้ โรคนั้นก็แปรสภาพไปเป็นโรคอื่น น่าอัศจรรย์จริงๆ มีแนวโน้มว่านักวิชาการบางส่วนเริ่มหันกลับมาศึกษาวิธีการป้องกันและรักษาโรคภัยไข้เจ็บทั้งหลายด้วยสมุนไพรและการรักษาโรคทางใจมากขึ้น

          คำสอนทางศาสนาถูกทำให้ล้าหลัง กลายเป็นสิ่งที่จับต้องไม่ได้ กฎแห่งการกระทำหรือที่เรียกว่ากฎแห่งกรรมถูกลืมเลือนไป กลายเป็นความเชื่อใหม่ที่ให้คุณค่ากับวัตถุ ความมีความจนก็ถูกวัดกันด้วยจำนวนเงินในธนาคาร ใครมีเงินมากคนนั้นคือคนที่มีความสุข แต่ก็ยังมีคนที่มีเงินจำนวนมากฆ่าตัวตาย คนที่มีความรู้ระดับดอกเตอร์ก็ยังฆ่าตัวตาย แสดงว่าความรวย ความรู้ตามที่สังคมเข้าใจกันนั้น ยังมีข้อบกพร่อง สิ่งที่เป็นวัตถุกับสิ่งที่เป็นนามธรรมไม่ได้เดินทางไปด้วยกัน 

          ในขณะที่มีข่าวคนมีเงินฆ่าตัวตายทั้งๆที่ใช้เงินยังไม่หมด แต่อีกมุมหนึ่งบางคนใช้เงินหมดก่อนที่จะตาย ความสุขความทุกข์ก็เป็นไปในทำนองเดียวกัน คนรวยที่ดูภายนอกว่าเขามีความสุข แต่ข้อเท็จจริงไม่ได้เป็นไปตามตรรกะที่ควรจะเป็นคือความรวยกับความสุขบางครั้งก็เดินสวนทางกัน ในขณะที่คนจนตามตรรกะเขาน่าจะมีความทุกข์ แต่เราก็มักจะได้เห็นคนจนจำนวนมากดำเนินชีวิตอย่างมีความสุข 

 

          การเจ็บป่วย การมีโรคภัยเบียดเบียนก็ในทำนองเดียวกัน บางคนมีทรัพย์สินเงินทองมากมายแต่ก็ป่วยด้วยโรคที่รักษาไม่หาย ส่วนคนจนหาเช้ากินค่ำกลับไม่ค่อยเจ็บป่วย แต่ไม่ค่อยจะมีกิน ดูเหมือนเส้นทางของชีวิตจะไม่มีใครมีความสมบูรณ์แบบเลย ได้อย่างเสียอย่าง ได้เงินแต่เจ็บป่วย ไม่ค่อยจะมีเงินแต่สุขภาพแข็งแรง หากมองในมติของกรรมหรือการกระทำที่บางอย่างเราตามสืบค้นไม่ได้ เพราะอยู่ไกลเกินสัญญาความจำของมนุษย์จะฟื้นความทรงจำได้ บางครั้งเป็นผลของการกระทำที่ส่งผลมาจากชาติปางก่อน เช่นความมีโรคน้อยหรือความมีโรคมากอาจจะมาจากผลของการกระทำทั้งจากอดีตชาติและในชาติปัจจุบัน 

          ในพระพุทธศาสนากล่าวถึงสาเหตุที่ทำให้คนมีโรคมาก ดังข้อความที่ปรากฏในจูฬกัมมวิภังคสูตร มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ (14/584 /325)  ความว่า “บุคคลบางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตามเป็นผู้มีปรกติเบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดิน หรือท่อนไม้ หรือศาตราเขาตายไป จะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก เพราะกรรมนั้น อันเขาให้พรั่งพร้อม สมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก ถ้ามาเป็นมนุษย์ เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีโรคมาก ดูกรมาณพปฏิปทาเป็นไปเพื่อมีโรคมากนี้ คือ เป็นผู้มีปรกติเบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดิน หรือท่อนไม้ หรือศาตรา 

          ส่วนปฏิปทาที่ทำให้มีโรคน้อย มีข้อความแสดงไว้ต่อไปว่า (14/584 /326)  “บางคนในโลกนี้จะเป็นสตรีก็ตาม บุรุษก็ตามเป็นผู้มีปรกติไม่เบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดิน หรือท่อนไม้ หรือศาตรา เขาตายไป จะเข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ เพราะกรรมนั้น อันเขาให้พรั่งพร้อมสมาทานไว้อย่างนี้ หากตายไป ไม่เข้าถึงสุคติโลกสวรรค์ ถ้ามาเป็นมนุษย์เกิด ณ ที่ใดๆ ในภายหลัง จะเป็นคนมีโรคน้อย ดูกรมาณพ ปฏิปทาเป็นไปเพื่อมีโรคน้อยนี้ คือ เป็นผู้มีปรกติไม่เบียดเบียนสัตว์ด้วยฝ่ามือ หรือก้อนดินหรือท่อนไม้ หรือศาตรา”

 

          ตามที่แสดงไว้ในพระสูตรนี้เน้นถึงผลกรรมแต่ชาติปางก่อนที่ส่งผลมาถึงชาติปัจจุบัน แต่ถ้าเรานำมาใช้ในปัจจุบัน โดยเป็นผู้มีความเมตตา เอ็นดูอนุเคราะห์แก่สรรพสัตว์ในชาตินี้ กรรมที่เป็นปัจจุปปันกรรมหรือกรรมที่ทำในปัจจุบันก็ย่อมทำให้กรรมในชาติก่อนบรรเทาเบาบางลงได้ เพราะเราคงกลับไปแก้ไขอดีตไม่ได้ แต่เราสามารถแก้ไขปัจจุบันได้ ในขณะที่เราแผ่จิตอันประกอบด้วยเมตตาไปยังหมู่สัตว์ทั้งหลาย ไม่ทำร้าย ไม่เบียดเบียนสัตว์ ความมีโรคน้อยก็จะปรากฏ ความมีอายุยืนก็จะตามมา ผู้ที่อยากมีโรคน้อยและมีอายุยืนยาวก็ลองพิจารณาตามเนื้อในพระสูตรนี้เถิด
       ใครให้อะไรก็อยากได้อันนั้นให้อายุก็จะได้อายุ ให้ความสุขแก่ผู้อื่นตนเองก็จะมีความสุข ผู้ที่มีเมตตาเอ็นดู อนุเคราะห์ต่อสรรพสัตว์ ไม่ฆ่า ไม่เบียดเบียนผู้ใด เป็นสาเหตุที่ทำให้มีโรคน้อยและมีอายุยืนยาว หากจะพิจารณาตามเนื้อหาในพระสูตรนี้ ก็ย่อมมองเห็นเรื่องของกรรม กรรมเป็นเครื่องจำแนกสัตว์ทั้งหลายได้ว่าใครทำอะไรไว้ก็ย่อมได้รับผลตอบแทนเช่นนั้น ดังที่แสดงไว้ในโภชนทานสูตร อังคุตตรนิกาย ปัญจกนิบาต (22/37/45) ความว่า “ปราชญ์ผู้มีปัญญา ให้อายุย่อมได้อายุ ให้กำลัง ย่อมได้กำลัง ให้วรรณะย่อมได้วรรณะ ให้ปฏิภาณย่อมได้ปฏิภาณให้สุขย่อมได้สุข ครั้นให้อายุ กำลัง วรรณะ สุข และปฏิภาณแล้วจะเกิดในที่ใดๆ ย่อมเป็นผู้มีอายุยืน มียศ” พระภิกษุสามเณรในปัจจุบันนิยมให้พรแก่ผู้ถวายทานเป็นภาษาบาลีว่า 

                   อายุโท พลโท ธีโร      วณฺณโท ปฏิภาณโท

                   สุขสฺส ทาตา เมธาวี     สุขํ โส อธิคจฺฉติ

                   อายุ ํ ทตฺวา พลํ วณฺณํ  สุขญฺจ ปฏิภาณโท 

                   ทีฆายุ ยสวา โหติ       ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชตีติ ฯ

          คำสอนอันเป็นคาถาบทนี้พุทธศาสนิกชนแทบทุกคนน่าจะเคยได้ยิน เพราะพระภิกษุสามเณรจะใช้เป็นคำอนุโมทนาให้พร หลังจากที่พุทธศาสนิกชนได้ทำบุญในเทศกาลต่างๆ บางวัดก็มีคำแปลให้ผู้ที่ไม่ได้ศึกษาบาลีเข้าใจ แต่บางแห่งก็ไม่ได้แปลความหมายไว้ ถ้าแสดงเป็นทั้งภาษาดั้งเดิมคือภาษาบาลี ละแปลเป็นภาษาที่คนทั่วไปเข้าใจได้ ก็น่าจะเป็นเรื่องที่ดี บางทีการรักษาคำสอนดั้งเดิมไว้โดยการสาธยายเป็นภาษาบาลีที่คนฟังไม่เข้าใจ กับการแปลเป็นภาษาที่คนฟังเข้าใจได้น่าจะเป็นวิธีการที่ทำให้ผู้ฟังได้รับประโยชน์จากเนื้อหาในคำสอนของพระพุทธศาสนามากขึ้น

          การมีโรคมากหรือการมีโรคน้อยมีปัจจัยหลายอย่างที่เป็นสาเหตุแห่งการมีโรค เช่น อาหาร อากาศ อารมณ์ การออกกำลังกาย การเป็นอยู่ สภาพแวดล้อม สุขภาพร่างกาย ถ้าเลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ อยู่ในสถานที่ที่อากาศถ่ายเท รักษาอารมณ์ไม่ให้หวั่นไหวไปตามกิเลส และมีการออกกำลังกายพอสมควร เลือกอยู่สภาพแวดล้อมที่ดี พอจะเป็นสาเหตุแห่งการมีโรคน้อยได้บ้าง แต่ถ้าเพิ่มหลักธรรมคือการไม่เบียดเบียนสัตว์ ไม่ทำร้ายสัตว์ ไม่เบียดเบียนคนอื่น ไม่ทำร้ายผู้อื่น มีจิตประกอบด้วยเมตตาปรารถนาให้ผู้อื่นมีความสุข ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ทำให้มีโรคภัยไข้เจ็บน้อย และส่งผลถึงการมีอายุยืนได้อีกทางหนึ่ง 

 

 

พระมหาบุญไทย ปุญญมโน

21/09/64